________________
૯૮ ક્ષાવિતિ ?િ (૧) ગોપનમ્ = રક્ષણ કરવું. ગુ+ઝન - નટુ પ-૩-૧૨૪ થી બનત્ પ્રત્યય.
પન - ધો. ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ મો. ગોપન+3મ્ - શ્રી. ૧-૧-૧૮ થી મમ્ પ્રત્યય. ગોપનમ - સમાના.... ૧-૪-૪૬ થી અમ્ ના મ નો લોપ.
અહીં ગઈ અર્થ નથી તેથી તેનું પ્રત્યય થયો નથી. આ (૨) તેનનમ્ = તીક્ષ્ણ કરવું. સાધનિકા કોપનનું પ્રમાણે થશે. અહીં ક્ષત્તિ
અર્થ નથી તેથી સન્ પ્રત્યય થયો નથી. અહીં સ્વાર્થિક સન્ અને ઈચ્છાદર્શક સન બંનેમાં સન આશ્રિત સચડગ્ર ૪-૧-૩ વિગેરે કાર્ય થઈ શકે માટે નકારનું ગ્રહણ છે.
વિત: સંશય-પ્રતીકારે છે રૂ-૪-૬ અર્થ- સંશય અને પ્રતીકાર અર્થમાં વર્તતાં શિન્ ધાતુથી સ્વાર્થમાં સન્ પ્રત્યય
થાય છે. વિવેચન - (૧) જે મનઃ વિવિવિતિ = મારું મન સંશય કરે છે. વિત
નિવારે (૨૮૬). વિવિત્સ - આ સૂત્રથી સ્વાર્થમાં સન પ્રત્યય. વિવિત્સ - સ .... ૪-૧-૩ થી આઘ એક સ્વરાંશ દ્વિત્વ. વિવિશિત્સ - ક. ૪-૧-૪૬ થી નો .
તિર્ પ્રત્યય, શિવ, સુચા... થી વિવિવિત્નતિ થશે. (૨) વ્યાધિ વિવિત્સતે = વ્યાધિનો (રોગનો) પ્રતીકાર કરે છે. પ્રતીકારનાં
બે અર્થ છે. (૧) નિગ્રહ કરવો (૨) વિનાશ કરવો. (૧) નિગ્રહ કરવો – વિવિવિહ્ય: પારાર: = પદારાગમન
કરનારને અટકાવવો. (૨) વિનાશ કરવો - વિકિસ્યાનિ તૃપાનિ = ઘાસનો નાશ કરવો.
નકામા ઘાસને વાઢી નાંખવું. સંશયપ્રતીક્ષાર્થ રૂતિ વિમ્ ? તતિ = તે વસાવે છે.
