________________
- ૧૪૯ આમ આદેશ થયો છે. વિકલ્પપક્ષમાં જયારે સપ્તમી વિભક્તિનો પાર્ગે થી લોપ થાય ત્યારે પૂર્વોતર થયા પછી સપ્તમી વિભક્તિનો લડ પ્રત્યય લાગવાથી પૂર્વાહ થયું છે. પૂર્વાહેતા, પૂર્વાહતમે - વહુ" પ્રકૃ પૂર્વાદૈ = ઘણામાંથી સારા પૂર્વાણમાં – અહીં પ્રણે તમ| ૭-૩-૫ થી તમન્ પ્રત્યય થયો છે. બાકી બધુ ઉપરના ઉદાહરણ પ્રમાણે જાણવું. પૂર્વાહેરાતે, પૂર્વાહાત્વે - અહીં પૂર્વાહ અને રાત શબ્દનો મુવતઃ ૩-૧-૨૩ થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભક્તિનો વિકલ્પ અલુ, થયો છે. વાત્સાહિતિ મ્િ? શુન્નત, સુસ્તતમે – અહીં તર અને તમ પ્રત્યય ઉત્તરપદમાં છે પણ શુલ્તનામ કાલવાચક નથી. ગુણવાચક છે. તેથી આ સૂત્રથી વિભક્તિનો વિકલ્પ અલુરૂ ન થતાં પાર્ગે થી લોપ થયો છે. કચર્સનાવિ - ત્રિતાયામ્ – કયો પ્રથયાં ચત્ર = બેમાં શ્રેષ્ઠ રાત્રિમાં. અહીં તર પ્રત્યય ઉત્તરપદમાં છે પણ પૂર્વમાં કાલવાચક નામ હોવા છતાં અકારાન્ત કે વ્યંજનાન્ત નથી પણ ત્રિ રૂકારાન્ત છે તેથી આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભક્તિનો વિકલ્પ અલુરૂ ન થતાં કાળું થી લોપ થયો છે. અહીં સૂત્રમાં તન-તર અને તમ પ્રત્યયોના ગ્રહણથી તે તે પ્રત્યયાન્ત નામનું જ ગ્રહણ થાય. પરન્તુ - સંજ્ઞોત્તરપધારે પ્રત્યક્ષને પ્રત્યયાત્રિચ્ચેવ પ્રહાં તેતી (સંજ્ઞાનું વિધાન કરતાં સૂત્રોમાં અને જયાં ઉત્તરપદનો અધિકાર છે ત્યાં પ્રત્યાયના ગ્રહણથી પ્રત્યય માત્રનું જ ગ્રહણ થાય છે. પણ તદન્ત નામનું ગ્રહણ થતું નથી) આ ન્યાયથી અહીં તન-તર-તમ પ્રત્યયનું જ ગ્રહણ થાય છે પણ તદન્ત નામનું નહિ.
શથ-વાણિ-વારેષ્યવેત્તાત્ | રૂ-ર-ર. અર્થ- અકારાન્ત અને વ્યંજનાન્ત એવા અકાલવાચક નામથી પર રહેલી
સપ્તમી વિભક્તિનો શય-વાસિન અને વાસ ઉત્તરપદમાં હોય તો
