________________
૧OO નામ હોક્તિ ગમ્યમાન હોય તો કિ.વ.માં વર્તતું છતું એ.વ.ને • પામે છે. સૂત્ર સમાસ- પુષ્યઃ અર્થ: યસ્ય :-પુષાર્થ, તસ્મા. (બહુ.) વિવેચનઃ- પુણપુનર્વ, તિગપુનર્વત્ - અહીં પુષ્ય નક્ષત્રવાચક તેમજ પુષ્ય
નક્ષત્રના અર્થવાચક તિષ્ય નામનો નક્ષત્રવાચક પુનર્વસૂ નામની સાથે તાર્થે. ૩-૧-૧૧૭ થી દ્વન્દ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી એકાર્થક થયું છે. એ જ પ્રમાણે સિધ્ધપુનર્વસૂ પણ થશે. , પુણાથિિત વિમ્ ? બાપુનર્વસવ:- અહીં બાન્દ્ર અને પુનર્વસુ નક્ષત્રવાચક નામો છે તેનો વાર્થ... ૩-૧-૧૧૭ થી દ્વન્દ સમાસ થયો છે. અહીં પુષ્ય અર્થવાળું બા નક્ષત્ર ન હોવાથી આ સૂત્રથી પુનર્વસ એકાર્થક થતું નથી તેથી સમાસ કિ.વ.માં ન થતાં બ.વ.માં થયો છે. પુનર્વસુરતિ વિમ્ ? પુષ્યમથી – અહીં પુષ્ય અને નવા નક્ષત્રવાચક નામો છે તેનો વાર્થે... ૩-૧-૧૧૭ થી દ્વન્દ સમાસ થયો છે. અહીં પુષ્ય નામ તો છે પણ તેનાથી પરમાં પુનર્વસુ નક્ષત્ર નથી પણ નથી નક્ષત્ર છે. તેથી આ સૂત્ર ન લાગ્યું, અહીં પુષ્ય અને મવા બે જ શબ્દો છે. તેથી સમાસ કિ.વ. માં થવો જોઈએ. પણ નથી નક્ષત્ર બ.વ.માં જ વપરાય છે તેથી સમાસ બ.વ.માં થયો છે, ૫ રૂતિ વિમ્ ? ઉતગપુનર્વસવ: (વાતા:) - અહીં તિષ્ય અને પુનર્વસુ શબ્દો વ્યક્તિવાચક છે. પણ નક્ષત્રવાચક નથી તેથી વાર્થે. ૩-૧૧૧૭ થી દ્વન્દ સમાસ થયો પણ પુનર્વસુ શબ્દનો એકાઈક ન થયો. તેથી સમાસ બ.વ.માં થયો છે. पुनर्वसुशब्दः नक्षत्रवाचित्त्वे द्विवचनान्त: ताराद्वयवाचित्वात् । पुनर्वसु શબ્દનો નક્ષત્રવાચકમાં બે તારા અર્થ હોવાથી દ્વિવચનમાં વપરાય છે આ સૂત્રથી પુનર્વસુ એ.વ. થતું હોવાથી પુગપુનર્વત્ દ્વિવચનમાં સમાસ થયો. નહીં તો પુષ્યપુનર્વસવ: બ.વ.માં થાત. આ શબ્દ દ્વિવચનમાં વપરાય છે તે અવચેરીમાં આપેલ છે. - ઉપરના ૩-૧-૧૨૮ સૂત્રમાં પૂર્વ વ કરવાથી જે એક શેષ ચાલતો હતો તેની નિવૃત્તિ થઈ અને એકાર્થકની અનુવૃત્તિ આ સૂત્રમાં આવી.
