________________
૨૫૩
f - ર્શાવે... ૬–૧–૪૨ થી યક્ પ્રત્યય.
ñ±યત્ – વૃદ્ધિ:... ૭–૪–૧ થી આદિસ્વરની વૃદ્ધિ.
f+યગ્ - વર્ષે... ૭–૪૬૮ થી ń ના અન્ત્ય ૩૬ નો લોપ. આ સૂત્રથી ઊઁ પ્રત્યય અને અન્તે ડાયન્ આગમ.
गार्ग्य
ડી હિત્ય... ૨-૧-૧૧૪ થી અન્ય સ્વરાદિનો લોપ.
$+લાયન્+૯ ગાય્+ડાયન્+ડી - ગાર્યાયની – જીવાં... ૨–૩–૬૩ થી ૬ નો ખ્. ગર્યાયળી. વિકલ્પપક્ષે જ્યારે ડાયન્ આગમ ન થાય ત્યારે...
-
માર્ચ+ડી -.અસ્ય... ૨-૪–૮૬ થી ૪ નો લોપ.
વ્યસનાત્... ૨-૪-૮૮ થી ધ્ નો લોપ.
-
ગાર્યું+ [+ઙી – ગાર્શી.
વા શબ્દ સાથે ડાયન્ નો જ સંબંધ છે.
f એ જાતિવાચક નામ છે પણ અપત્ય અર્થમાં યત્ પ્રત્યય લાગ્યા પછી જાતિવાચક રહેતું નથી માટે યક્ અન્તવાળા શબ્દને આત્ ૨૪–૧૮ થી આર્ પ્રત્યય લાગવાનો હતો પણ શ્ર્ચત્ અન્તવાળા શબ્દને ી પ્રત્યય કરવો છે માટે આ સૂત્રની રચના કરી છે.
-
ડાયન્ માં હિત્ ન કર્યુ હોત તો પણ અહીં તો પ્રયોગ સિદ્ધ જ હતો કેમકે વ્યંજનથી પર રહેલાં તદ્ધિતનાં યુ નો ૐ પર છતાં લોપ થાય છે તેથી આયન્ આગમ કરે તો પણ ચાલે. છતાં પણ આયન્ આગમ ન કરતાં डायन् કર્યો છે તે આ સૂત્ર માટે નહીં પણ હ્રૌવ્ય... ૨૧૪–૭૦ સૂત્ર માટે કરેલ છે.
लोहितादिशकलान्तात् २-४-६८
અર્થ :- નોતિ વિગેરે શબ્દોથી શરુત શબ્દ સુધીના યક્ પ્રત્યયાન્ત શબ્દોથી સ્ત્રીલિંગમાં ઊ પ્રત્યય થાય છે અને ઊનાં યોગમાં અત્તે ડાયન્ આગમ થાય છે.
સૂત્રસમાસ :- લોહિત આવિ યસ્ય સ નોહિતાવિ: (બહુ.) શત: અન્તઃ - રાજનાન્ત: (બહુ.) જ્ઞોહિતાવિશ્ર્વ રાજનાન્તથ તયો: સમાહાર: – લોહિતાવિશાન્તમ, તસ્માત્. (સમા. ૪.)
यस्य सः
-
-
