________________
૧૭૪
पारे मध्येऽग्रे... 3-1-30 थी अव्ययी समास, अग्र नुं सूत्रत्वात् अग्रे.
वनस्य अन्तः अन्तर्वणम् = वननी अंधर.
-
खदिराणाम् वनम् - खदिरवणम् = भेरना वृक्षोनुं वन. कार्याणाम् वनम् - कार्श्यवणम् = सागना आउनुं वन. आम्राणाम् वनम् - आम्रवणम् = आम्रवृक्षनुं वन. शराणाम् वनम् - शरवणम् = असानुं वन. इक्षूणाम् वनम् - इक्षुवणम् = शेरडीनुं वन. प्लक्षाणाम् वनम् - प्लक्षवणम् = पीपणाना वृक्षोनुं वन. पीयुक्षाणाम् वनम् - पीयुक्षावणम् =
परानुं वन.
સૂત્રમાં બહુવચન વ્યાપ્તિને માટે છે તેથી સંજ્ઞામાં અને અસંજ્ઞામાં जंनेमां खा सूत्र लागशे, अन्यथा कोटर - मिश्रक...३-२-७६ भां કહેલા નિયમના સામર્થ્યથી આ સૂત્ર સંજ્ઞામાં ન લાગત.
द्वि-त्रिस्वरौषधि-वृक्षेभ्यो नवाऽनिरिकादिभ्यः । २-३-६७
अर्थ :- इरिका विगेरे शब्होने वर्णने जे स्वरवाणा जने भए। स्वरवाना ઔષધિવાચક અને વૃક્ષવાચક શબ્દોથી પર વન શબ્દના ત્ નો બ્ વિકલ્પે થાય છે.
सूत्रसमास :- द्वौ च त्रयश्च द्वित्रयः (६.६.) द्वित्रयः स्वराः येषाम् ते द्वित्रिस्वरा: (ज.) औषधयश्च वृक्षाश्च औषधिवृक्षाः (त. ६) द्वित्रिस्वराश्च ते औषधिवृक्षाश्च - द्वित्रिस्वरौषधिवृक्षाः, तेभ्यः (भ.) इरिका आदिः येषाम् ते इरिकादयः (अ.) न इरिकादयः अनिरिकादयः, तेभ्यः (नञ्.त.)
-
विवेशन :- औौषधिवाय – दुर्वाणाम् वनम् - दुर्वावणम्, दुर्वावनम् = दुर्वा ઘાસનું વન. દુર્વા ઘાસ એક પ્રકારની ઔષધિ છે.
माषाणाम् वनम् - माषवणम्, माषवनम् = भाषवृक्षोनुं वन.
-
नीवाराणाम् वनम् - नीवारवणम्, नीवारवनम् = सामान्य घासनुं वन.
वृक्षवायड - शिग्रूणाम् वनम् शिग्रुवणम्, शिग्रुवनम् ।
--
1
