________________
૯૮ પૃથ અને નાના શબ્દ જ્યારે અન્ય અર્થવાળાં હોય ત્યારે મૃત્યચાર્ય... ૨-૨–૭૫ સૂત્રથી પંચમી સિદ્ધ જ છે. આ સૂત્રથી તૃતીયાનું વિધાન કરાયું. તેમજ અસહાય અર્થમાં પંચમીના વિધાન માટે આ સૂત્રની
રચના કરાઈ છે. • વકારથી ઉપરથી તૃતીયા વિભક્તિ લીધી. ઉપપદ દ્વિતીયા અને પંચમી
ऋते द्वितीया च २-२-११४ અર્થ – તે' શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામથી દ્વિતીયા અને પંચમી વિભક્તિ
થાય છે. વિવેચન – ઋતે ઘર્ષ વદ્ વા વૃતઃ સુવમ્ = ધર્મ વિના સુખ ક્યાંથી? • અહીં વકારથી ઉપરથી પંચમી વિભક્તિ લીધી છે. ઉપપદ કૃતીયા અને દ્વિતીયા- '
विना ते तृतीया च २-२-११५ અર્થ - “વિના' શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામથી તૃતીયા દ્વિતીયા અને પંચમી
વિભક્તિ થાય છે. વિવેચન – વિના વાત વાતત્િ વાન વા = પવન વિના. • તે એ સ્ત્રીલિંગ દ્વિવચનથી ઉપરથી દ્વિતીયા અને પંચમી વિભક્તિ ગ્રહણ
કરી છે. વકારથી તેનું કાર્ય બતાવ્યું છે. ઉપપદ તૃતીયા અને પછી
तुल्यास्तृतीया-षष्ठ्यौ २-२-११६ અર્થ :- તુન્ય અર્થવાળા શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામથી તૃતીયા અને પછી
વિભક્તિ થાય છે. સૂત્રસમાસ – સુચોડર્થો જેવાં તે – સુજાથ, સૈા (બહુ.) *
તૃતીયા પછી વતિ તૃતીયાપષ્ટ (ઇત. ઢ.). વિવેચન – માત્રા માતુ: વા તુઃ = માતાની સમાન. '
