________________
કરવી, અનશન કરનારને શરીર ફેરવવાની જરૂર પડે તેમજ તેવું જ બીજું કામ પડે તો તે સમર્થ, સ્થિર, ગંભીર અને સુકોમળ હાથવાળા પાસે કરાવવું, કદાચ અનશનકાર અનશન લીધા છતાં આહાર માગે તો તેની ભલી રીતે પરીક્ષા કરી પછી તેને સમાધિ ઊપજે તેમ ઉચિત આહાર આપવો, આવી રીતે નિર્વિઘ્ને અનશન પામી કાળગત થયેલા સાધુને ચિહ્ન કરવું. (પ્રથમ કેશલોચ કરલો હોય તોપણ ઘણા દિવસ થઈ ગયા હોય તો છેવટ પણ ફરી લોચ કરવો તેમજ રજોહરણાદિક ઉપકરણ તેની સમીપે મૂકી રાખવાં.) જો તે અનશન આરાધના નિષ્ફળ ગઇ હોય એટલે જો તેની વિરાધના થઇ હોય તો અન્ય અનશન કરવા ઇચ્છનાર તે સ્થાને પ્રવેશ કરી શકે. (એટલે જે સંલેખના કરવામાં પ્રવૃત્ત થયેલા હોય તે અનશન અંગીકાર કરે.) એવી રીતે બન્ને પ્રકારે સપરાક્રમ અનશન સ્વરૂપ સમજાવી, હવે અપરાક્રમ અનશન સ્વરૂપ શાસ્ત્રકાર જણાવે છે. ૪૮૪-૪૮૫-૪૮૬,
अपरक्कमो बलहीणो, निव्वाघाएण कुणइ गच्छंमि । વાયાઓ રો-વિસાફહિં, તદ્દ વિષ્ણુમારૢિ ॥ ૪૮૭૫
ન
જે પરગચ્છમાં જઈ અનશન અંગીકાર કરી શકે એવો સમર્થ ન હોય તો તે રોગાદિક ઉપદ્રવ રહિતપણે સમાધિથી સ્વગચ્છમાં પણ અનશન આદરી કાળધર્મ કરે તો નિર્વ્યાઘાત અનશન સમજવું. અને રોગ, વિષ તેમજ વીજળી પ્રમુખ વ્યાઘાત પ્રાપ્ત થયે તત્કાળ અનશન આદરી કાળ કરે તે સવ્યાઘાત અનશન સમજવું. ૪૮૭.
श्री पुष्पमाला प्रकरण
१४५
