________________
ઔપચારિક વિનય પણ સંક્ષેપથી બે પ્રકારનો છે. પ્રથમ પ્રતિરૂપ એટલે ઉચિત રીતે મન, વચન, કાયાને પ્રવર્તાવવા રૂપ તેમજ બીજો અનાશાતના એટલે આશાતના-વિરાધના પરિહરવા રૂપ વિનય જાણવો. ૪૦૬,
पडिवो खलु विणओ, काइय जोगे य वाय माणसिओ । अठ्ठ चव्विह दुविहो, परूवणा तस्मिमा होइ ॥ ४०७ ॥
પ્રતિરૂપ વિનય ખરેખર મન, વચન અને કાયા સંબંધી ત્રણ પ્રકારનો છે. તેના અનુક્રમે આઠ, ચાર અને બે પ્રકાર કહ્યા છે. તેનું સ્વરૂપ આવી રીતનું છે. ૪૦૭.
अब्भुठ्ठाणं अंजलि, आसणदाणं अभिग्गह किई य । सुस्सूसण अणुगच्छण, संसाहण काय अठ्ठविहो ॥ ४०८ ॥
અભ્યુત્થાન (ઊભા થવું), અંજલિ (હાથ જોડવા), આસન દેવું, ગુરુ મહારાજનો આદેશ પાળવાનો નિશ્ચય અને તેમજ વર્તન, કૃતિકર્મ (દ્વાદશાવર્ત વંદન), ગુરુસેવા, ગુરુ આવતા દેખી સન્મુખ જવું, તેમજ જતા હોય તો વળાવવા જવું. એમ કાય સંબંધી વિનય આઠ પ્રકારનો છે. ૪૦૮.
हिमअ अफुरस वाई, अणुवाई भासि वाईओ विअणो । અસનમળો નિોદ્દો, સનમો-રીરાં ચેવ ॥ ૪૦૬ ॥
હિતકારી વચન, મિત-પરિમિત વચન, અપરૂપ-અકઠોર મધુર વચન તથા પ્રથમ વિચાર કરીને વચન વવું એવી રીતે વચન સંબંધી વિનય ત્રણ પ્રકારનો સમજવો. અકુશળ (મલિનश्री पुष्पमाला प्रकरण
१२१
