________________
૫૪૬] સિદ્ધહેમ –બાલાવધિની
પ
-
- -
-
-
[૧-૪-૨૨૨] ” આ સૂત્રદ્વારા વ્યંજના ૬ ને લેપ થાય છે, પણ વાત જ ને લેપ થતું નથી, જેથી હૂતિ રૂપ નહિ બનતાં પpઘતિ એવું અશુદ્ધરૂપ બનશે, જેથી આ સૂત્ર સ્થાનીયદ્વાવ કરવાનો નિષેધ કરતો હોવાથી શું ને આ જ માની ન લેતાં વ્યંજનાન્ત શું માનતાં તેને લેપ થશે, અને શુદ્ધ એવું કુતિ રૂપ બનશે.
વિધિ - વિતિ તિ = રિર્ + + + તિ=રશુ. આ પ્રગમાં વક્તિ ને gિ પ્રત્યય લાગતા રે એવું પૂ પ્રત્યયાત રૂપ બને છે. પછી, “અનુનાસિક [૪-૨-૨૦૮11 એ સત્રથી લૂ ને રદ થતે + = | થાય અને પ્રથમ વિભક્તિના એકવચનને રિ પ્રત્યય લાગતાં તે રૂ થયું. દેવતિ આ પ્રોગમાં “નિટિ [૪-૨-૮૨] ” એ તત્રથી નિ ને લેપ થઈ રેલાનું સેવ ડું થયું એમાં બિ ને લેપ થતાં, જે જુ શેષ રહે છે, તેને ;િ પ્રત્યયને માનીને હું વિધિમાં સ્થાનીવાવ માનીયે તે, વિ + શિ, એ રીતે થતાં ૨ પછી તરત જ પ્રત્યય ન આવતાં, ને તુ જ થશે નહિ, અને તેનું શુ એવું રૂપ બનશે નહિ, એટલે આ સુત્રદ્વારા શરૂ વિધિમાં સ્થાનીયદ્વાવને નિષેધ હોવાથી ળિ ને સ્થાનીવતાવ ન થયા અને + gિ એમ થતાં તે ના ને ૩ થવાથી તેનુ એવું શુદ્ધ રૂપ બન્યું.
મિથવિધિ - + ર = શ્ચક આ પ્રયોગમાં “ી [-૨-૩રએ સૂત્રથી છે ને દિર્ભાવ થવાથી
જ એવું રૂપ બને છે આ દ્વિભવના પ્રસંગમાં સદ્ બુદ્ધિ માનીએ તે, અર્થાત થયેલ રૂ ને સ્થાનીવ&ાવ માનીએ તે
કરી -૨૩૨] ' એ સૂત્રથી કિર્ભાવ થશે નહિ, એટલે સંધિવિધિમાં સ્વરના આદેશરૂપ સ્થાનવદ્વાવ ન માનતાં છે ને દિર્ભાવ થઈ જતાં સંદ્વયત્ર રૂપ સિદ્ધ થશે.
