________________
સપ્તમા અધ્યાય – ચતુર્થ પાદ [ ૫૩૧
6
અધસ, અધિ અને ઉપર શબ્દ એવાર' ખેાલાય છે. જો સમીપપણુ જણાવવું હાય તે. અધઃ અધઃ શ્રમમ્ = ગામની નીચે નીચે, ધ અધિ ગ્રામમ્ = ગામની ઉપર ઉપર, ગામની આગળ અગળ, ૩ત્તિ કરિ પ્રમમ્ = ગામની ઉપર ઉપર, ગામની
આગળ આગળ.
વીબાયામ્ || ૭–૪–૮૦ ||
ખેલનાર વ્યક્તિ વાક્યમાં ક્રિયાદ્વારા, ગુણદ્વારા, પદા દ્રારા કે જાતિદ્વારા એક સાથે અનેક ચીજોના સબંધ કરવાનું ઈચ્છે તે વીપ્સા. એવી વીપ્સા જણાતી હોય તો શબ્દ ‘ એવાર ઃ ખેલાય છે. ક્રિયા – વૃક્ષ વૃક્ષ સિંતિ = માળી ઝાડે ઝાડે પાણી સીંચે છે, ગુળ – શ્રમ: ગ્રામ: રમ્ય: = આ દેશના ગામે ગામે રમણીય છે, મુખ્ય-પદ્દાર્થ-દ ગૃહે શ્વાઃ = ધરે ધરે ધાડા છે. જ્ઞાતિચોદા: યોદ્ધા: ક્ષત્રિયઃ = દરેક યોદ્ધાઓ દરેક ક્ષત્રિય છે.
=
लुप् चादावेकस्य स्यादेः ॥ ७-४-८१ ॥
જ્યાં એક શબ્દની વીસા હાય, ત્યાં ખેવાર ખેલાયેલ એક શબ્દના આદિ એક શબ્દને લાગેલ, સિ વગેરે વિભક્તિના ‘લાપ થાય છે અને તે લેપ ‘પિલ્સ જ્ઞક ’ ગણાય છે. પાઃ "જસ્યાઃ કૃતિ = hસ્થાઃ = એકેકની – દરેકની.
૩ન્દ્રે ત્રા || ૭–૪–૮૨ ॥
(
વીપ્સા અથમાં બેવાર ખેલાયેલ દ્વિશબ્દને લાગેલ. સિ વગેરે વિભક્તિના પિલ્સજ્ઞક એવા લેાપ' થાય છે, વિભક્તિના લાપ થયા બાદ દ્વિ શબ્દના ઈ‘અમ્ ” આદેશ થાય છે, તથા ખીજા દ્રિ શબ્દના ઈ ને! ‘ ' આદેશ થાય છે, તથા તેને લાગેલ
