________________
૪૧૮ ] સિદ્ધહેમ - બાલાવબોધિની
મત્વર્થમાં, અભ્ર વગેરે શબદને “અ” પ્રત્યય લાગે છે. સ્ત્રમ્ નમા= આકાશ, અર્ + ક = શા મૈત્ર = હરસવાળો મૈત્ર, લગ્ન તાજે-માયા-મેધાજ જિન | ૭-૨-૪૭ /
મતમાં, જેને અને અન્સ છે, એવા શબ્દને “વિન પ્રત્યય લાગે છે. રાજૂ +વિન = ચારવી = યશસ્વી, તપસ્વી = તપસ્વી માયાવી = કપટી, શિધાવી = બુદ્ધિવાળો, સ્ત્રી = ભાળાવાળો. पक्षे-यशस्वान् , तपस्वान् , मायावान्, मेधावीन् , स्त्रग्वान् , અસ કહેવાથી તપસ શબ્દ આવી જતા હતા, છતાં અલગ તપસ્ બતાવવાથી “કોત્સાહિo [ ૭-૨-૩] » એ સુગથી અણુ થાય છે. જેથી તપસ્ય શબ્દને વિન પ્રત્યય પણ થાય છે, એ જણાવવા તપસ શબ્દ જણાવેલ છે.
आमयाद् दीर्घश्च ॥ ७-३-४८ ॥ મત્વમાં, આમ શબ્દને “વિન" પ્રત્યય લાગે છે અને તેના ગમાં આમય શબ્દના અન્ય સ્વરનો દીઘ થાય છે. ઉમર+વિન = આમથાઈ, કામવાન્ = રોગી-બીમાર.
स्वामिन्नीशे ॥ ७-२-४९ ।। મત્વર્થમાં, આમય શબ્દને ઈશ–સ્વામી અર્થ જણાવતા મિન પ્રત્યય લાગે છે. અને તેના યુગમાં સ્વના અન્ય સ્તરને “દીર્ઘ છે આદેશ થાય છે. સ્વ + fમન = સ્વ + fમન = સ્વામી = સ્વામી, Jવાન = સ્વામી સિવાય અન્ય અર્થ ધનવાળા.
Ti || ૭-ર-૧૦ ||
