________________
પષ્ઠો અધ્યાય - પ્રથમપાદ [ ૧૬૧
વંશમાં થયેલ વંશ્ય – જે પોતાના જન્મનો હેતુભૂત પિતાદિ તે, તથા મોટાભાઈ એ બન્ને હયાત હોય તે સ્ત્રી વર્જિત જે પ્રપૌત્રાદિ સંતતિ તે “યુવા સંસક થાય છે. સ્થાપત્યં વૃદ્ધ = પાર્થ જસ્થાપત્યં યુવા = H + આનન્ + ર = જાય . गर्गस्य प्रपौत्रादि युवा अपत्यम् = गर्ग + यञ् = गार्ग्य + માનદ્ + પિ = ય = ગગ ઋષિની પ્રપૌત્રાદિ સંતાન વગેરેને યુવા સંજ્ઞક સમજવા. અહિં “વૃદ્ધા નિ [૬–૨-૩૦] એ સૂત્રથી ગાયન પ્રત્યય થયો છે. सपिण्डे वयःस्थानाधिके जीवद्वा ॥६-१-४ ॥
સપિંડ – જેની જેની પહેલાની પેઢીનો સાતમો પુરૂષ એક જ હોય તે. ઉમર અને સ્થાન-મોભા પ્રમાણે વિશેષ મહત્વ ધરાવનાર એવો સપિંડ જીવતે છતે, સ્ત્રી વર્જિત જે પ્રપૌત્રાદિ સંતતિ તે વિક “યુવા સંસક થાય છે. સાથ, ના ઘા = કાકે જીવતા હોય અથવા પિતામહ ભાઈ જીવતો હોય એવા ગર્ગ નામના માણસનો પૌત્ર “ યુવા સંસક થાય છે.
પુર-વૃદ્ધ જીરક્ષા-ડ વા | ૬-૨-૬ ||
યુવા સંજ્ઞકવાળા અપત્યને, તથા વૃદ્ધ સંડકવાળા અપત્યને અનુકમે નિંદારૂપ અને પૂજારૂપ અર્થ જણાતું હોય તે “યુવા ? સંજ્ઞક વિકલ્પ સમજ્યા. જસ્થાપત્યં યુવા રિત = પાર્થ,
થાય વા કામગાર્મેલુ છે. અહિ વિકલ્પ યુવા સમજવો. गर्गस्यापत्यं वृद्धमर्चितः = गाग्यायणः, गाग्यो वा अचिंतः =ગાર્યાયણ વૃદ્ધ છે-પૂજાયેલ છે. અહિં વિકલ્પ યુવા સંજ્ઞક થાય છે.
11
