________________
પાંચમા અધ્યાય – ચતુર્થાં પાદ [ ૧૫૭
મૂવા- સુળી મા, તૂÜમૂથ, સૂળીમાયમસ્તે = મૌન થઇને બેસે છે.
બાનુજોયેન્વષા || ૧-૪-૮૮ ॥
અન્વય્ અવ્યયની સાથે યાગ રહેતે ઋતે, ખીજા ધાતુનો અનુરૂપ સંબંધ જણાતા હૈ ય અને બન્ને ક્રિયાપદના કર્તા સમાન હોય અને અનુકૂલતાવાળા અથ જણાતા હાય તા, ભૂ ધાતુને ‘ કવા ” અને ‘ ણમ્ ’ પ્રત્યય લાગે છે. અન્યનું મૂલ્યા=અન્યા મૂલ્યા, અવમૂય, અન્યમાવાસ્તે = અનુકૂલ થઇને રહે છે.
ઇચ્છાથ મેળા સક્ષમી || ૧-૪-૮૧ ॥
ઇચ્છા વાળા ધાતુનો વાકયમાં પ્રયાગ જાતે છતે, અને પ્રાંક ધતુના કરૂપ ખીન્ન ધાતુનો પ્રયોગ થયેલ હાય, અને બન્ને ક્રિયાપદનો ર્તા એક જ હાય તો, કર્માંરૂપ ક્રિયાવાચક ધાતુને ‘ સપ્તમી ” વિભક્તિના પ્રત્યયા લાગે છે ૬૪૮૭ અધ્નવ્- મુન્ + ચ = મુ + * + ર્ + ય = મુન્નીયાંત∞ાંત = હું ખાઉ એમ ઈચ્છે છે. ઇચ્છા ક્ર્ ધાતુનો કરૂપ મુગ્ ધાતુ છે. તેથી મુશ્ ધાતુને ક્રિયાપદરૂપ સપ્તમી વિભક્તિનો પહેલા પુરૂષના એકવચનના ફ્રેંચ પ્રત્યય લાગેલ છે,
=
રા-ધ્રુવ-જ્ઞા-મ-મ-સઢા-ડ-છા ઘટાડત સમાર્ચ ૨ તુમ્ ॥ ૧-૪-૬૦ |
શમ્ વગેરે દશ ધાતુ, તથા શક્ વગેરે દશ ધાતુઓના સમાન અથવાળા ધાતુઓ, તથા સમથ' શબ્દ અને સમથ અથવાળા શબ્દો, તથા ઈચ્છાવાળા ધાતુનો વાકયમાં પ્રયાગ જણાતા હાય તા
