________________
૨ ] સિદ્ધહેરબાલાવબોધિની
અર્થમાં કરેલ હોય, તે પ્રત્યય અન્ય પ્રયોગમાં સમ્પ્રદાન અર્થમાં વપરાય છે. ૮૮૬ ઇંજ - વાગ્યાં હિયર્તિ ર = ર + દૃ + + + લ = પરાજs = બે પગ વડે લઈ જવાય તે વસ્તુ નવા પ્રત્યયનું વિધાન કર્તા અર્થમાં છે, પરંતુ અહિં કમ અર્થમાં વપરાયેલ છે. ૧૨૩૮ મુદ્દો = મુa આત્મા ન એન ઘા = મુ+ અનીય+ અમ્ (શિ) =મોદનીયમ્ ા =જેના વડે આત્મા ભાન ભુલી જાય તે કમી. અહિં અનીય પ્રત્યય કર્મ સૂચક છે, પરંતુ અહિં કરણ અર્થમાં વપરાયે છે. ૭ રાં-સાહીત્તે અમૈ અમે વા = રમુ + + + મન + મ (લ)= ઇનામ =જેને કેઈ વસ્તુ દેવાની હોય તે. જેમકે – શ્રીમંત માણસ બ્રાહ્મણને દક્ષિણે આપે છે. અહિં કરણ સૂચક વન પ્રત્યય સમ્પ્રદાન અર્થમાં વપરાયેલ છે.
રિ | -૬-૨ છે જે પ્રત્યયનું વિધાન કસ્તી વખતે તે પ્રત્યય કયા અર્થમાં વપરાય એવો છે કેઈ નિર્દેશ કરેલ ન હોય, તે તમામ કૃત પ્રત્યયો “કર્તાઅર્થમાં વપરાય છે. એમ સમજવું. ૮૮૮ તુ - તિ જીત = + + રિ = કર્તા = કરનાર. અહિં -સૂત્રો [ ૧-૨-૪૮] 21 એ સૂત્રમાં બતાવેલ ઘર અને સૂત્ર પ્રત્યે ક્યા અર્થમાં વપરાય એ કોઈ નિર્દેશ કરેલ ન હોવાથી ર્તા અર્થમાં વપરાય એમ સમજવું.
व्याप्ये घुर -केलिम-कृष्टपच्यम् ॥ ५-१-४ ॥
કમરૂપ કર્તા અર્થના સૂચક ઘુર અને કેલિમ પ્રત્યય તથા કુટપચ તથા પ... ધાતુતે કરૂપ કર્તા અર્થને સૂચક યે પ્રત્યય લગાડીને બનાવેલ પચ્ચ શબ્દ “કમ અર્થમાં વપરાય છે. ૨૪૮૬ મesૌમને ખેતિ = મg + g + કિ = માં લામ્ =
