________________
૨૩૮ ]
સિદ્ધહેમ બાલાવબેધિની
એકશેષ ! કહેવાય છે, જો તન્માત્રભેદ એ નામે વચ્ચે વૃદ્ધ સંજ્ઞા અને યુવાસંદા સિવાય અથ ભેદ, પ્રાકૃતિ ભેદ કે અન્ય કોઈ ભેદ ન હોય તો. સ્વાસ્થયં પૌત્રાદ્દિ = ગજ્જર, અનાસ્થાપત્ય વ્રુદ્ધમ गार्ग्यः, गायस्यापत्यं युवा = गार्ग्यायणः, गार्ग्यश्व વાંચન= = ળ = ગગ ના પૌત્રાદિ અને ગગ`ના પ્રપૌત્રાદિ. પિતા અથવા મોટા ભાઈ વતા હોય તે વખતની જે પ્રપૌત્રાદિ સ ંતિ તે યુવા કહેવાય, અને પૌત્ર વગેરે વૃંદુ કહેવાય.
·
ત્રી. પુંવર્ષે ૫ રૂ-૬-૧૨૧ ॥
મૃદ્ધ અપત્યરૂપ સ્ત્રીવાચક નામ, યુવા અપત્યરૂપ સ્ત્રીવાયક નામની સાથે સહોકિત જણાતે તે સમાસ પામે છે, અને તે ‘એકોષ ’ સમાસ કહેવાય છે. અને સમાસ થયા બાદ એક બાકી રહે છે. અને જે એક બાકી રહે તે, જે બન્ને નામેા વચ્ચે વૃદ્ધ અને યુવા સંજ્ઞા સિવાય બીજો કોઈ ભેદ ન હોય તેા પુલિંગ ' જેવા થાય છે, ગાર્ની ચ ગાાંયળસ્ત્ર = ગાય = ગગની પૌત્રી અને ગગના પ્રપૌત્રાદિ.
=
પુનઃ ત્રિયાઃ ॥ ૩-૨-૨૬ ॥
પ્રાણિવાસક પુરૂષન્નતિનું નામ, પ્રાણિવાયક સ્ત્રી જાતિના નામની સાથે સહોકિત જણાતે તે સમાસ પામે છે, અને તે સમાસ ‘ એકરોષ ' કહેવાય છે, અને જે શ્રૃદ્ધ અને યુવાસંજ્ઞા સિવાય અન્ય કોઈ ભેદ ન હોય તો ‘ પુલિંગ ' જેવા થાય છે. મયૂરન્ન મયૂરી = = મથૂશૈ = માર અને ટેલ. વાઘશ્ર વાઘળી = = પ્રાસનૌ = બ્રાહ્મણ અને બ્રાહ્મણી.
ग्राम्याशिशु-द्विसफसंधे स्त्री प्रायः ॥ ३-१-१२७ ॥
ગામડામાં રહેનાર, તથા અશિશુનાની ઉમરના નહિ એવા એ
