________________
૩૮
ન્યાય ભૂમિકા તેમ સીતા જનકની પુત્રી છે અહીં જનક પિતા છે, સીતા પુત્રી છે. ' માટે જનકમાં પિતૃત્વ છે, સીતામાં પુત્રીત્વ છે. = =નવનિ પિતૃત્વમ્ ; સીતાનિષ્ઠ પુત્રીવત્ માટે અહી સતા કેવી ? તે કે નનિ:પિતૃત્વ-નિરપત. પુત્રીત્યવતી સીતા ! હવે, સીતા રામની પત્ની થઈ એટલે કે રામનિઝતિત્વ, નિતિપત્નીત્વવત જ્ઞાતા હવે, બનેને ભેગું બેલીએ તે અર્થ એ થાય કે–જનકની પુત્રી સીતા રામની પત્ની થઈ =ાનનિટપિતૃત્વનિપિત્તપુત્રીત્વાતી સીતા મિનિgqતિનિપિતqત્નીવતી વાતા
કાર્યતા ' – કારણુતા કાર્યની અવશ્ય પૂર્વવતી હોય તે “કારણ' કહેવાય. દા. ત. વઢિમાંથી ધૂમ જન્મે છે, તે વહિ કારણ છે, અને ધૂમ એનું કાર્ય છે. કેમકે વતિ ધૂમકાર્યની અવશ્ય પૂર્વવતી હોય છે માટે વહિં કારણ કહેવાય.
ધૂમ કાર્ય છે ! “વહિં કારણું છે એટલે ધૂમમાં કાર્યતા છે. એટલે વહ્નિમાં કારણતા છે. = धूमनिष्ठकार्यता. = वहिननिष्ठ कारणता
કાર્ય કારણે પરસ્પર સાપેક્ષ છે, કેમ કે કારણ હોય તે જ કાર્ય થાય; અને કાર્ય થઈ શકતું હોય તે જ એ કારણ કહેવાય. એમ કાર્યતા–કારણતા પણ પરસ્પર સાપેક્ષ
