________________
૧૪
કંગાલ અવસ્થામાં માતપિતા ફરતાં ફરતાં પુત્ર રહે છે તે ગામમાં આવે છે, પુત્રે માતપિતાને ઓળખ્યા અને પોતાના ઘેર લાવ્યો. માતપિતાની સેવા કરીને ઘરનું બધું તંત્ર માતપિતાને સોંપી દીધું, આવી પુત્ર અને વહુની ઉદારતા જોઇને સાસુની આંખ ખૂલી ગઇ.
મેં તો તમને ખાલી હાથે કાઢ્યાં હતાં, છતાં તમો મહાસુખી બની ગયાં, ખરેખર તે જ સાચા માનવ છે, જે માનવ નહિ પણ દેવ છે.
આ કથાનો અંતિમ સાર.....
પોતાનું સુખ જતાં પણ બીજાને સુખ મળતું હોય તો પોતે કષ્ટ વેઠીને પણ બીજાને શાંતિ આપજો. તો જ તમે માનવતાનો અંતરનાદ જગાવી શકશો ને આત્મકલ્યાણ કરી શકશો.... ઊંચે ઊંચે સબ ચલે, નીચા ચલે ન કોય; તુલસી નીચા જો ચલે, ધ્રુવસે ઊંચા હોય... ૧. પ્રભુતાકું સબ કોઇ ચહે, પ્રભુકું ચઢે ન કોઇ; જો તુલસી પ્રભુખું ચહે, આપ હી પ્રભુતા હોઇ. ૨.
વ્યાખ્યાન ત્રીજું
મૌન એકાદશીની કથા
प्रणम्य श्रीमद्वामेयं, पार्श्वयक्षादि पूजितम 1 माहात्म्यं स्तौमि श्री मौनेकादश्या गद्यपद्यभृत् ॥
શ્રી વામામાતાના પુત્ર અને પાર્શ્વયક્ષાદિકથી પૂજાયેલા એવા શ્રી પાર્શ્વપ્રભુને નમસ્કાર કરીને ગદ્યપદ્યાત્મક એવું મૌનએકાદશીનું માહાત્મ્ય કહું છું.
એકદા દ્વારિકાનગરીમાં શ્રી નેમનાથસ્વામિ સમોસર્યા. તે સમાચાર વનપાલકના મુખેથી સાંભળીને શ્રીકૃષ્ણ અતિ હર્ષિત થયા. પછી તે વનપાલકને યોગ્ય દાન આપીને કૃષ્ણવાસુદેવ સર્વ સમૃદ્ધિ સહિત શીવાદેવી માતાના અને સમુદ્રવિજય પિતાના પુત્ર શ્રી નેમનાંથ પ્રભુને વાંદવા ગયા. વિધિપૂર્વક વંદન કરી, યોગ્ય સ્થાને બેસી પ્રભુની દેશના સાંભળવા લાગ્યા.
अगदिणे जे देवा, चवंति तेसिं पि माणुसा थोवा | कत्तो मे मणुयभवो, इति सुरवरो दुहिओ ॥
એક દિવસમાં જેટલા દેવતાઓ ચવે છે, તેના કરતાં પણ આ પૃથ્વી ઉપર માનવો ઓછા છે, તેથી દેવતાઓ ચિંતવે છે કે, અમને મનુષ્યભવ ક્યાંથી મળે ? માટે તેઓ દુઃખ ધારણ કરે છે. એવી રીતે દેવને પણ દુર્લભ મનુષ્યભવ જાણીને પ્રમાદ કરવો નહિં...
અન્નાળ-સંતો સેવ, મિચ્છત્તાનું તહેવ ય
रागो दोसो मसो, धम्मम्मिय अणायरो ॥ १ ॥