Page Text
________________
. અપૂર્વ એટલે પૂર્વે પ્રાપ્ત નહિ થયેલાં અને વર એટલે શુભ પરિણામોની અનુભૂતિ. શુદ્ધ યથાપ્રવૃત્તિકરણ થયાં પછી એક જ અંતર્મુહૂર્તમાં આત્મા અપૂર્વકરણમાં આરૂઢ બને છે અને અપૂર્વકરણના સમય દરમ્યાન ઉત્તરોત્તર અધિક શુભ અધ્યવસાયોને ધારણ કરતો જાય છે. આ જ અપૂર્વકરણ દરમ્યાન અનાદિકાળથી આત્મા સાથે એક-મેક થયેલી રાગ-દ્વેષના પરિણામોની ગ્રંથિને તે ભેદી નાંખે છે.
ગ્રંથિ એટલે રાગ-દ્વેષના અતિ તીવ્ર પરિણામો.
ગ્રંથિભેદ એટલે એથી પણ અધિક તીવ્ર એવા શુભ પરિણામોની પ્રાપ્તિ દ્વારા રાગ-દ્વેષના તીવ્ર પરિણામોનું ઉલ્લંઘન.
જિનાજ્ઞાનો રાગ જ્યારે અતિગાઢ અવસ્થાને પામે છે અથવા જિનાજ્ઞાને અપ્રતિકૂળ એવા યોગ-અધ્યાત્મના કોઈ પણ અનુષ્ઠાનનો રાગ જયારે અતિગાઢ અવસ્થાને પામે છે ત્યારે ગ્રંથિભેદ શક્ય બને છે. આવા શુભ પરિણામો દ્વારા રાગ-દ્વેષના પરિણામોના ઉલ્લંઘનને જ આગમમાં “ગ્રંથિભેદ' કહ્યો છે.
પૂ. પૂર્વાચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે “ક્વોથપ્રવર માં ફરમાવ્યું છે કેगंठित्ति सुदुब्भेओ कक्खडघणरुढगूढगंठिव्य । जीवस्स कम्मजणिओ घणरागदोषपरिणामो ॥८६८॥ મિત્તે તેમપૂષ્યવેરોળ માપજ્વાસુદ્ધા xx h૮૬
સારાર્થ રાગ અને દ્વેષના ભેદી ના શકાય તેવા ગૂઢ અને દઢપરિણામને “ગ્રંથિ કહેવાય. જે મોહનીય કર્મથી જનિત છે. અપૂર્વકરણ દરમ્યાન આવી ગ્રંથિને આત્મા શુદ્ધ અધ્યાત્મ દ્વારા ઓળંગે છે.
ધર્મવિધિપ્રકરણમાં પણ કહ્યું છે કેतत्तो अपुव्वविरियस्सुल्लासवसादपुव्वकरणेणं । गंठिं भिंदइ जीवो जो भब्बो जेणभणियमिमं ॥१०॥
સારાર્થ ભવ્યજીવો અપૂર્વ વર્ષોલ્લાસ પ્રાપ્ત કરે ત્યારે અપૂર્વકરણ કરે અને એ દરમિયાન “ગ્રંથિભેદ' કરે.
અપૂર્વકરણની પ્રાપ્તિ માટે આત્માએ અપૂર્વ પુરુષાર્થ કરવો પડે છે. જે રીતે યથાપ્રવૃત્તિકરણ ભવિતવ્યતાના બળે પ્રાપ્ત થયું હતું તે રીતે આકરણ મળે તેમ નથી. આ કારણ પુરુષાર્થપ્રધાન છે.
સદ્ગુરુના ઉપદેશથી અથવા તો નૈસર્ગિક રીતે એટલે કે જાતિસ્મરણજ્ઞાન વગેરે સ્વતઃ ઉત્પન્ન ઉપદેશથી જ્યારે આત્મા ચિત્તની વિશુદ્ધિને પામતો જાય ત્યારે તેને અપૂર્વકરણ સાંપડે.
-
---
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-४
| SR No. | 005776 |
| Book Title | Samyaktva Rahasya Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Siddhasensuri, Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |