Page Text
________________
पुनः कथंरूपम् तम् ? 'अन्नाणतिमिरसूरं' अज्ञानोदय एव निबिडं तमस्तस्य भूयान् प्रचारः छद्मस्थेषु, एवम्विधस्य तमसो भेदनकारी परमात्माऽतः स एव सूर्यः, आश्रिताऽज्ञानभेदनसाधनं प्रभोर्ज्ञानातिशयोऽतोऽत्राऽनेन पदेन स सूचितः, एवञ्चाऽज्ञानमेव भावापायः, तस्य सत्त्वे द्रव्याऽपायस्याऽपि सत्त्वन्तस्य प्रतीकारे द्रव्याऽपायस्याऽपि प्रतिक्रियात्वम्, द्रव्यस्य भावाऽधीनत्वादाश्रितानामज्ञानभेदनेन भाववद् द्रव्याऽपायमप्यपहारी वीतरागसूर्य एवमत्राऽपायाऽपगमातिशयोऽन्तर्हितः । पुनः कीदृशं तम् ? 'जिणेसरं' राग-द्वेषजेतृत्वाज्जिनाः केवलिनस्तेभ्यो जिनत्वोपपादकपथप्रदर्शकत्वेन तेषु धुर्यत्वादर्हन् जिनेश्वरः, पथप्रदर्शनम्देशनया देशना च देवकृतातिशयशालिन्येवं वचनातिशयः पूजातिशयश्च यथाक्रममत्र संस्थितौं, तं जिनेश्वरम् ।।१।।
ટીકાનો ભાવાર્થ : ૧. જિનવચનનો નિષ્કર્ષ મેળવવાની જેમને અભિલાષા છે અને આ નિષ્કર્ષને મોક્ષાર્થી
જીવોને પીવડાવવા માટે જેઓ ઉત્કંઠ છે એવા પૂર્વાચાર્ય ભગવંત શ્રી સિદ્ધસેનસૂરીશ્વરજી મહારાજે પૂર્વકાલીન શાસ્ત્રગ્રંથોમાંથી જુદી-જુદી ગાથાઓનું સંકલન કરીને આ “
સ ત્વ રહસ્ય પ્રકર' નામનો ગ્રંથ રચ્યો છે. આ ગ્રંથની અહીં શરુઆત થઈ રહી છે. ૨. જેમ સમગ્ર જૈન શાસનનો સાર સમ્યકત્વ છે તેમ ગ્રંથના પ્રારંભિક કાર્યોનો સાર
“માંગલિક' છે કેમકે જેમ સમ્યક્ત્વ એ પૂરા જૈનશાસનમાં વ્યાપીને રહેલું ઉપકરણ છે તેમ “માંગલિક પણ ગ્રંથના પ્રારંભ માટેનું તેવું જ ઉપકરણ છે. ન્યાયની શૈલીમાં કહીએ તો માંગલિક જ ગ્રંથનો પ્રારંભ છે. ગ્રંથનો પ્રારંભ અને માંગલિક જુદા નથી. એથી અહીં સૌ પ્રથમ “માંગલિક' કરવામાં આવે છે. ૩. • મંગલ એટલે શું? એવો પ્રશ્ન જો ઉપસ્થિત થતો હોય તો તેનો ઉત્તર પ્રસ્તુત છે : મોહનીયકર્મના ઉદયથી વ્યાકુળ થયેલાં મનના પરિણામોને ખંખેરી નાંખવા તે જ ભાવમનિ છે. આવા ભાવમંગલની પ્રાપ્તિ માટેનું નિમિત્ત પ્રણામયોગ છે. નિમિત્ત વિનાનું ઉપાદાન જગતમાં હોતું નથી. ભાવમંગળને જો ઉપાદાન છે. તો તેની પ્રાપ્તિ માટેનું એકમેવ નિમિત્ત પ્રાયો છે. આથી અહીં પ્રણામની ક્રિયા દ્વારા માંગલિક કરવામાં આવે છે. ૪. વીર પુનમમ = સિદ્ધાર્થ રાજાના પુત્ર અને ચોવીશમાં અરિહંત શ્રી મહાવીર પરમાત્માને તેમની આજ્ઞા પ્રત્યે રૂચિનો વિકાસ કરવા દ્વારા હું પ્રણામ કરું છું.
આ ગાથામાં મહાવીર પરમાત્મા માટે ૪ વિશેષણો પ્રયોજાયાં છે અને તેમાં ચાર અતિશયોનું વર્ણન સંકલિત થયેલું છે જે નીચે મુજબ છે.
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-१
| SR No. | 005776 |
| Book Title | Samyaktva Rahasya Prakaranam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Siddhasensuri, Hitvardhanvijay |
| Publisher | Kusum Amrut Trust |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |