________________
કાંક્ષા વિગેરે દૂષણોનો ત્યાગ કરીને આરાધવું જોઇએ. સમ્યક્ત્વને દૂષિત કરનારાં શંકા-કાંક્ષા વિગેરે દૂષણોનું નિર્મૂલન કરવું છે તેમણે સમ્યક્ત્વ માટેની અપેક્ષિત યોગ્યતા મેળવવી જોઇએ.
સમ્યક્ત્વ માટેની અપેક્ષિત યોગ્યતા કોને ગણી શકાય ? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર પૂર્વાચાર્યોના અભિપ્રાયમાં સમાયેલો છે. પૂર્વાચાર્યોના અભિપ્રાય અનુસાર આઠ ગુણો ધરાવનારમાં કે પછી તેર ગુણો ધરાવનારમાં સમ્યક્ત્વની આરાધના માટેની યોગ્યતા ખીલી ચૂકી છે.
પૂ. પૂર્વાચાર્ય શ્રી ચન્દ્રપ્રભસૂરિ મહારાજે સમ્યક્ત્વપ્રરળ માં સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્તિની યોગ્યતાના આઠ ગુણો નીચે મુજબ દર્શાવ્યાં છે...
1
भासामइ - बुद्धि - विवेग - विणय- कुसलो जियख गंभीरो उवसमगुणेहिं जुत्तो निच्छ्य - बबहार नय निउणों ॥४४॥
1
जिण - गुरु - सुयभत्तिरओ हिय - मिय - पियवयण जंपैिरो धी M संकाईदोसरहिओ अरिहो सम्मत्तरयणस्स ॥ ४५ ॥
સારાર્થ :
૧. જેની પાસે ભાષા, બુદ્ધિ, વિવેક અને વિનયનું કૌશલ્ય છે...
૨. ઇન્દ્રિયો ઉપર અંકુશ મળ્યો હોવાથી જે ગંભીર છે.
૩. ઉપશમ વિગેરે ગુણો જેનામાં પ્રગટ્યાં છે...
૪. નિશ્ચયદૃષ્ટિ અને વ્યવહારદષ્ટિનો યોગ્યસ્થાને યોગ્ય ઉપયોગ જે કરે છે...
૫. દેવ, ગુરુ અને શાસ્ત્રોનો જે ભક્ત છે...
૬. જે પરિમીત અને પ્રિય વાણી બોલનાર છે.
૭. જેનામાં સ્વાભાવિક ધીરજ રહેલી છે...
૮. શંકા-કાંક્ષા વિગેરે દૂષણોનો જે ત્યાગ કરે છે... તે સમ્યક્ત્વની આરાધના માટે પાત્ર છે. પૂ. પૂર્વાચાર્ય શ્રી પ્રભાનંદસૂરિ મહારાજે હિતોપવેશમાના માં સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ માટે તેર ગુણોને અપેક્ષિત ગણ્યાં છે...
दढधम्मारायरत्ता कम्मेसु अनिंदिए य सत्ता ।
वसणेसु असंखुद्दा कुतित्थिरिध्धीसु वि अमुद्दा ||१२||
५
अकिर्विणा अदुराराहा अणवित्तीय । દિય - મિય - પિય માસિના સંતોષપરા ઝમાના ||૧રૂ|
१०
૧૧
धम्मपडिकूलकुलगणजणवयनिवजणयसयणअक्खोभा ।
१३
जणसम्मया य पुरिसा सम्मत्ताहिगारिणो हुंति ॥ १४ ॥
१६०
'बोधिपताका' टीकया विभूषितं
