________________
* ‘વોધિપતાન' વૃત્તિ: :
નોત્તિ । ‘નોવિજ્ઞ-કુંવસામી સંતો' મૃદું-સ્વપરિવાર:, ટુવં - સોત્રનનક્ષમુવાય:, गृहस्य कुटुम्बस्य वा तदुभयोरग्रणीः सन् यः । 'मिच्छत्तरोवणं कुणइ' मिथ्यात्वक्रियामेव श्रद्धानस्ताम्पुनः समाचरनाश्रितानपि तस्यायेव प्रेरयति तत्र तेऽपि गतानुगतिकबुद्धयो मिथ्यात्वमेवोरीकुर्वन्ति, तेषाम्मिथ्यात्वपाते हेतुत्वमग्रण्याः । ' तेण सयलो वि वंसो भवसमुद्दम्मि पक्खित्तो' उक्तेनाऽग्रण्याः मिथ्यात्वशिक्षया स्वकीयः सकलपरिवारोऽनन्तसंसारभ्रमणे निक्षिप्तो मिथ्यात्वपक्षपातेन संसारवृद्धेरवश्यंभावित्वात् ।
अथेदं व्यतिरेकेण परिभाव्यम् । यो गृहस्वामी कुटुम्वनेता स्वकीयेष्वाऽऽश्रितेषु, ‘सम्मत्तरोवणं कुणइ’ सम्यक्त्वशुद्धेरनुशास्तिमभिसिञ्चति । 'तेण सयलो वि वंसो सिद्धिपुरी मुनीओ' गृहपतिनाऽमुना स्वजनवंशोऽखिलः सन्निकटमोक्षो विहितः समुदिते दर्शने મવસ્થિતેરવિતતત્વાર્||રૂ-રૂદ્દી
* ટીકાનો ભાવાર્થ :
૧. પોતાના પુત્ર-પુત્રી વિગેરે પરિવારને પોતાનું ગૃહ કહેવાય અને એક સમાન ગોત્ર ધરાવનારાં મનુષ્યોના સમુદાયને પોતાનું કુટુંબ કહેવાય. વૃદ્ઘ અને ટુબ્વ શબ્દનો આ પ્રકારનો પ્રાકરણિક અર્થ અત્રે પ્રસ્તુત છે.
૨.
જે મહાનુભાવ પોતાના પરિવાર સ્વરૂપ વૃદ્ઘ નો વિડેલ છે કે. પછી સમસ્ત દ્રુમ્ન નો વડિલ છે અથવા તો તે બંનેનો વિડલ છે એ મહાનુભાવ પોતે જ જો મિથ્યાત્વક્રિયાઓમાં શ્રદ્ધા રાખતો હોય, મિથ્યાત્વક્રિયાઓનું સેવન કરતો હોય અને પોતાના આશ્રિતોને પણ મિથ્યાત્વક્રિયાઓ માટે પ્રોત્સાહન આપતો હોય તો અનેક આશ્રિતોની મિથ્યાત્વપ્રાપ્તિમાં તે પોતે હેતુભૂત બની જાય છે કેમકે આશ્રિતો લગભગ ગતાનુગતિક બુદ્ધિવાળા હોય છે. તેઓ ડિલે મિથ્યાત્વક્રિયાઓ શીખવી માટે જ મિથ્યાત્વક્રિયાઓ કરતાં થયાં છે. આથી તેમની મિથ્યાત્વ પ્રાપ્તિમાં તેમના વડિલ નિમિત્તભૂત બન્યાં તેમ અવશ્ય કહી શકાય.
૩.
આ રીતે પોતાના પરિવારમાં મિથ્યાત્વનું શિક્ષણ આપનારાં વડિલને પોતાના સમગ્ર વંશને અનંત સંસારી બનાવી દીધાનું પાપ લાગે છે. જ્યાં મિથ્યાત્વનો પક્ષપાત ઉત્પન્ન થાય છે ત્યાં સંસારવૃદ્ધિ નિશ્ચિત બની જાય છે. જે પરિવારમાં મિથ્યાત્વનો પક્ષપાત ઉત્પન્ન થયો છે તે પરિવારના બહુલ સંખ્યક સભ્યો અનંત સંસારી બન્યાં વિના રહેતાં નથી.
'बोधिपताका' टीकया विभूषितं
१३०