________________
સમજુ શ્રાવક અનર્થદંડના પાપો કદિ નવિ કરતો, પંચ મહાવતી હાસ્યવિકથા ફોગટ શીદને કરતો ? ધન. ૨૭
(૪) શ્રાવિકાએ ગ્યાસ ઉપર દાળ મૂકેલી જ હતી. લગભગ થઈ જ ગઈ હતી અને ત્યાંજ ધર્મલાભ ! શબ્દ સાંભળ્યો એટલે તરત ગ્યાસ બંધ કરી “પધારો” કહ્યું.
અહીં “ધર્મલાભ” સાંભળ્યા બાદ ગ્યાસ બંધ કર્યો છે એટલે એ સાધુના ઉદ્દેશથી બંધ કરેલો હોવાથી એ દાળ આધાકર્મી બની જાય.
એ રીતે સવારે દૂધ કે ચાહ પોતાના ઘર માટે જ ગરમ કરવા મૂકેલા હોય અને સાધુને ૨ આવેલા જુએ કે તરત ગ્યાસ બંધ કરી દે, તો એ પણ આધાકર્મી બની જાય.
જો કે એ બધું જ દૂધ સાધુને વહોરાવવાના નથી. છતાં તે વખતે તો એમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ સાધુ જ બની જતા આધાકર્મી દોષ લાગે.
આ ચાર ભાંગા બરાબર ધ્યાનમાં રાખવામાં આવે, તો આધાકર્મી અંગેના ઘણા પ્રશ્નોનું સમાધાન સહજ રીતે મળી જાય.
ર
ર
હવે નીચેના મુદાઓ પણ સમજી લઈએ જેથી આ બાબતમાં બોધ સ્પષ્ટ બને.
ર
(અ) સાધુએ દળેલી ખાંડની યાચના કરી, શ્રાવિકાએ ત્યારે તો ન હોવાથી ના પાડી પરંતુ પછી સાધુઓનો લાભ મળે એ માટે આખી ખાંડ દળી નાંખી. હવે જો ખાંડી-દસ્તા વગેરેમાં ખાંડનો ભુક્કો કરે તો એ આધાકર્મી નહિ. કેમકે અહીં સચિત્ત વસ્તુ અચિત્ત નથી બનતી કે અગ્નિ ઉપર પાક નથી થતો. (હા ! પશ્ચાત્કર્મ, સ્થાપનાદિ દોષો લાગે. પણ હાલ એની વિચારણા નથી.)
ર
પણ મિક્ષ્ચરમાં આખી ખાંડ સાધુ માટે દળે તો એ આધાકર્મી બની જાય. કેમકે અગ્નિનો ઉપયોગ થયો છે.
(બ) સાધુ માટે થાળી-ડીસમાં ઘી-ગોળ-સુંઠ ભેગા કરી ગોળી બનાવે તો એ આધાકર્મી નહિ. પણ એ ગ્યાસ ઉપર ચડાવીને કરે તો આધાકર્મી બને.
(ક) આંબિલની ઓળી કરનારા સંયમીઓ ગૃહસ્થોને કહે કે “તમે અમુક રોટલી લુખી વો રાખજો.” હવે ધારો કે તે મોટું ઘર હોવાથી ચાર પાંચ રોટલી માટે કંઈ વધારે લોટ ન બાંધે. રોજ પ્રમાણે જ લોટ બાંધે, તોય રોટલી બનાવતી વખતે જે લુખી રોટલી જુદી રાખવાની હશે એ તો સાધુના ઉદ્દેશથી જ ઉતરે છે. માટે એ આધાકર્મી ગણાય.
હકીકત એ છે કે સાધુ જ્યાં રોજેરોજ લુખી રોટલી વગેરે વહોરવા જવાના જ હોય ત્યાં ર પ્રાયઃ તો રસોઈ થોડી વધારે બનતી થઈ જ જાય. અને એટલે લોટ પણ થોડો વધારે બંધાવા જ માંડે. હવે લોટ બાંધતી વખતે સાધુનો અને પોતાનો બે યનો ભેગો ઉદ્દેશ છે. અને એમાં અપકાયની વિરાધના તો થાય જ છે. (અહીં જે પાણી વપરાય છે, તે ખાદ્ય સામગ્રીના જ
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા છે (૬) વીર વીર વીર વીર વીર