________________
રાતદિન સંયમમાં ગુરુલઘુ અતિચારો જે લાગે, એક-એકને યાદ કરી, મિયામિદુક્કડં દેતા. ધન. ૨૮
લખેલ છે.
(૪) અંધારામાં કે આછા પ્રકાશમાં વિહાર કરવામાં અકસ્માતનો ભય ખૂબ જ રહે છે. એમ સાંભળ્યું છે કે “સાધુ-સાધ્વીજીઓના ઘણા ખરા અકસ્માતો અંધારામાં કે વહેલી સવારના સમયમાં થાય છે. સ્પષ્ટ પ્રકાંશ થઈ ગયા બાદ અકસ્માતના પ્રસંગો ખુબ ઓછા બને છે.” (૫) સાધ્વીજીઓને અંધારામાં વિહારાદિ કરવામાં શીલ અંગેના ય ઘણા પ્રશ્નો નડતરભૂત બને.
એટલે સાચી ઈર્યાસમિતિ ત્યારે જ ગણાય કે સૂર્યોદયથી સૂર્યાસ્ત વચ્ચે જ વિહાર કરેલો હોય. એ સિવાયના સમયમાં વિહારાદિ કરવામાં સાચી ઈર્યાસમિતિ ન ગણાય. રે ! અંધારામાં તો લેશ પણ દેખાતું જ ન હોય ત્યાં વળી ઈર્યાસમિતિ લેશ પણ શી રીતે પળાય? આછા આછા પ્રકાશમાં વિહાર કર્યો હોય તો હજી ય કંઈક આછી પાતળી, દોષવાળી ઈર્યાસમિતિ પળાય.
આજે તો આપણી વિહારપદ્ધતિ ખૂબ નુકશાનકારી બની રહી છે. એક તો મોટા મોટા, ૨ લાંબા લાંબા વિહારો નક્કી કરવા અને પછી એને પહોંચી વળવા માટે અંધારામાં જ પ્રતિલેખન કરીને અંધારામાં જ પાંચ સાત કીલોમીટર ચાલી નાંખવા... વગેરે શિથિલતાઓ સંયમને ખૂબ જ મલિન બનાવી રહી છે.
કમ સે કમ આટલો નિયમ લેવામાં આવે કે “૧૦ કિ.મી..નો વિહાર હોય ત્યાં સુધી સૂર્યોદયથી અડધો કલાક વહેલો વિહાર કરવાની છૂટ, પણ એથી વહેલો વિહાર ન જ કરવો.” તોય ઘણું જ બચી જવાય.
જો વિહારો ઘટાડી દેવામાં આવે, નાના નાના કરવામાં આવે, સંહનશીલતા વધારવામાં આવે તો સૂર્યોદય બાદ જ વિહાર કરવાનો કે છેવટે પ્રકાશમાં જ વિહાર’ કરવાનો નિયમ પાળી શકાય.
ર
(C) જન્તુરક્ષાને માટે : (૨૪)દશવૈકાલિક સૂત્રકાર ચૌદપૂર્વધર શય્યભવસૂરિજીએ સંયમી માટે એક ખૂબજ મહત્ત્વનું વિશેષણ વાપર્યું છે. “સવ્વસૂયળમૂવસ” સાધુ વિશ્વના વી સર્વજીવોને પોતાનાથી અભિન્ન જ માનતો હોય. અર્થાત્ બીજા જીવને જે દુઃખ પડે એની અનુભૂતિ આ સાધુને થાય. કતલખાનામાં ઢોર કપાય તોય સાધુને એ ઉપયોગ આવતા જ વેદના થાય.
આવો સંયમી જ ષડ્જવનિકાયની રક્ષા સારી રીતે કરી શકે. કોઈકના પગ તળીયે કીડી કચડાતી સંયમી જોઈ જ ન શકે. એના મોઢામાંથી સીસકારો નીકળ્યા વિના ન રહે.
હવે જ્યારે સંયમી સર્વજીવોને પોતાનાથી અભિન્ન જ માને છે, ત્યારે એ વાત નિશ્ચિત વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૨૮) વીર વીર વીર વીર વીર