________________
વૈરાગી દેખાવા કાજે, માયા-મૃષા નવિ સર્વે, “હું કોલી, કામી, ઈર્ષ્યાળ” કપટરહિત જે બોલે. ધન. ૨૬
અને પળવારમાં ખતમ થાય એમ આ સંયમીઓને પણ આવા કાચા રસ્તાઓના વિહારથી થયેલી હેરાનગતિના કારણે તાત્કાલિક તો આ સમ્યક્ સમજણ પ્રગટે છે, પણ વળી પાછો અવસર આવે ત્યારે પાછા કાચા રસ્તે વિહાર કરવા પ્રેરાય છે.
આવા રસ્તાઓમાં કેટલીયવાર સંયમીઓ માર્ગ પણ ભુલે છે, બે-ચાર કિ.મી. ઓછા કરવા જતાં બે-પાંચ કિમી વધારી દે છે. હેરાનગતિ થાય, વિરાધના થાય, આર્તધ્યાન થાય એ બધું જ વધારાનું !
ખરેખર તો આપણા સ્વાર્થ માટે નહિ, પણ એવા રસ્તાઓમાં જીવોની વિરાધનાની સંભાવના હોવાથી જ એ માર્ગ સદંતર ત્યાગી દેવા જોઈએ. સંયમીને પોતાના કરતાંય
ષડ્જવનિકાયની ચિંતા વધારે હોવી જ જોઈએ. ખેદની વાત છે કે સંયમીઓને સંયમ્ પળાવવા માટે શાસ્ત્રકારોએ સંયમીઓના સ્વાર્થની વાત કરવી પડે છે.
જો આટલી બધી સંયમ વિરાધના અને આત્મવિરાધના થતી હોય, સંયમીઓએ જાતે જ અનેકવાર આ બાબત અનુભવી હોય, અને જો શાસ્ત્રાજ્ઞા જ આ હોય કે આવા રસ્તે વિહાર ન કરવો તો જિનાજ્ઞા પાળવા, ષટ્કાયની રક્ષા કરવા, છેવટે સ્વાર્થહાનિ અટકાવવા ય સંયમીઓએ આવા રસ્તાઓનો વિહાર ટાળવો જ જોઈએ.
એને બદલે જ્યાં લોકોની અવરજવર રહેતી હોય એવા પ્રસિદ્ધ માર્ગે જ વિહાર કરવો જોઈએ. ભલે ને થોડો વધુ વિહાર કરવો પડે પણ એની સામે આ બધા ઢગલાબંધ દોષોથી તો બચી જવાય ને ?
રોડના રસ્તામાં તો સતત વાહનોની અવર જવર હોવાથી નિગોદાદિ ઉત્પન્ન થયા હોય ૨ તોય વિનાશ પામે, તે રસ્તા ઉપર પાણી પણ ઝાઝીવાર ટકે નહિ. (અલબત્ત અકસ્માતનો ભય રહે છે. માટે જ વધુ પડતી અવરજવરવાળા રસ્તાઓ ટાંળવા જરૂરી છે કે જેમાં અડફેટ લાગી જવાની સંભાવના રહે છે.)
ખ્યાલ રાખવો કે “આપણે વિહાર કરતા હોઈએ. ત્યારે જ હું રસ્તા ઉપર લોકોની અવરજવર હોવી જોઈએ' એવો અર્થ ન સમજવો. પણ રોજબરોજ ગમે ત્યારે ત્યાંથી અવરજવર થતી હોવી જરૂરી છે. દા.ત. જે રસ્તા ઉપર નવ વાગ્યાથી પુષ્કળ અવર જવર શરૂ થતી હોય અને સાધુ ૭ વાગે એ રસ્તેથી વિહાર કરે, ત્યારે કોઈ અવરજવર ન હોય તો પણ એ લોકાતિવાહિત માર્ગ જ ગણાય.
હા ! અપવાદ માર્ગે કાચા રસ્તાઓમાં પણ વિહાર કરી શકાય. પણ એવા કોઈ ગાઢ કારણ વિના જો આવા કાચા રસ્તાઓ, ખેતરોમાંથી વિહાર કરવામાં આવે તો એ ઈર્યાસમિતિ દોષવાળી બને છે.
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૨૬) વીર વીર વીર વીર વીર