________________
અપકારી પર કોધી બનતા, અજ્ઞાની બહુ જગમાં, સર્વાધમ અપકારી કોધ પર મહાકોધી માન બનતા, ધન. ૨૧
૪. ઈસિમિતિ
આપણે જોઈ ગયા છીએ કે પાંચેય સમિતિઓ અપવાદ માર્ગ રૂપ છે. અપવાદ માર્ગ પુષ્ટ આલંબન હોય ત્યારે, ગાઢ કારણ હોય ત્યારે જ સેવવાનો હોય છે. એટલે સૌપ્રથમ તો ઈર્યાસમિતિ માટેના એ ગાઢ કારણો ક્યા છે ? એ જ જાણી લઈએ.
ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરદેવ ફરમાવે છે તત્ત્વ આતવળું નાનું, વમાં સરળ તા ‘ગમનાગમન બિલકુલ કરવાનું જ નથી.” એ ઉત્સર્ગમાર્ગ છોડી અપવાદ માર્ગે જે ગમનાગમન કરવાનું છે, તેના આલંબનો=કારણો ૩ છે. જ્ઞાન+દર્શન+ચારિત્ર. ર (૧) પુસ્તક-પ્રત વગેરે મેળવવા માટે જ્ઞાનભંડારમાં જવું પડે.
(૨) બીજા ઉપાશ્રયાદિમાં રહેલા મહાત્મા પાસે કે પાઠશાળામાં પંડિતજી પાસે ભણવા જવાનું થાય.
(૩) સેંકડો કીલોમીટર દૂર રહેલા મહાવિદ્વાન, અનુભવી મહાત્મા પાસે વિશિષ્ટ કક્ષાના ગ્રંથોનો અભ્યાસ કરવા માટે સેંકડો કિલોમીટરનો વિહાર કરવો પડે.
(૪) વિશિષ્ટ અજૈનગ્રન્થો ભણવા માટે છેક કાશી વગેરે સ્થાને ય જવું પડે.
આ બધા જ્ઞાનપ્રાપ્તિ માટેના પુષ્ટ આલંબનો છે, આ બધા પુષ્ટ કારણોસર કાયગુપ્તિ રૂપી ઉત્સર્ગને છોડી ગમનાગમનાદિ રૂપ અપવાદ સેવવાનો છે.
હવે દર્શન માટેના વિકલ્પો જોઈએ.
(૧) રોજ સમ્યગ્દર્શનની શુદ્ધિ માટે દેરાસરમાં જિનપ્રતિમાના દર્શન કરવા જવું.
(૨) વિહાર કરતા કરતા ખ્યાલ આવે કે આજુબાજુમાં ક્યાંક પ્રાચીન તીર્થ છે, પ્રાચીન જિનપ્રતિમા છે તો એના દર્શન-વંદન માટે જવું.
(૩) જે ગ્રંથો સમ્યગ્દર્શનને નિર્મળ બનાવે તેવા હોય અર્થાત્ અન્ય મિથ્યામતોની કુયુકિતઓનું ખંડન કરવા પૂર્વક જિનમતના સ્યાદ્વાદને સ્પષ્ટ સચોટ રીતે સિદ્ધ કરનારા હોય તે ગ્રંથોનો અભ્યાસ ક૨વા માટે વિશિષ્ટ મહાત્મા-પંડિતજી વગેરે પાસે જવું પડે.
સન્મતિતર્ક, સ્યાદ્વાદ મંજરી, સ્યાદ્વાદ કલ્પલતા વગેરે ઢગલાબંધ દાર્શનિક ગ્રંથો એવા છે કે જે વાંચવાથી જિનવચન ઉપરની શ્રધ્ધા ચોલમજીઠના રંગ જેવો બની જાય. અલબત્ત એ માટે સૂક્ષ્મપ્રજ્ઞા જરૂરી બને.
(૪) જિનશાસનની વિશિષ્ટતમ પ્રભાવના કરવા માટે વિહારાદિ કરવા પડે. દા.ત. કતલખાનાના વિરોધમાં મોટી રેલી કાઢવી, પર્યુષણાદિમાં રથયાત્રાદિ કાઢવા. તીર્થરક્ષાદિ વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૧ (૨૧) વીર પીર વીર વીર વીર ૨