________________
ક
attheatress
પર નિના મરણ અનંતા કીધા, આજે ભાવસહિત જિનઆણા, પાણી મો.
આસ પાળી મોતહણનારા, ધન. ૨૫
આજ લગી યમરાજે મુનિના મરણ અ
ତ
૧૨. “સમિતિ = શુભપ્રવૃત્તિ અને ગુપ્તિ = શુભપ્રવૃત્તિ
કે શુભાશુભનિવૃત્તિ આવું શા માટે ?
GS 6GS
વી શાસ્ત્રવચન છે કે “ગો નિયમ મુત્તો ગુજ્જો મત્તા િમત્રો ને જે સમિતિ વી. આ પાલક હોય તે નિયમા ગુપ્તિપાલક ગણાય જ. પણ જે ગુપ્તિપાલક હોય તે સમિતિપાલક R ગણાય કે ન પણ ગણાય.
આનું કારણ એ છે કે સમિતિ શુભપ્રવૃત્તિ રૂપ છે. જ્યારે ગુપ્તિ શુભપ્રવૃત્તિ અને વી આ શુભાશુભ નિવૃત્તિ એ બે સ્વરૂપ છે. એટલે જ્યારે કોઈ શુભ પ્રવૃત્તિ કરતો હોય, નિર્દોષ
ગોચરી લાવતો હોય ત્યારે એ શુભપ્રવૃત્તિવાળો હોવાથી સમિતિવાળો પણ ગણાશે અને () વો શુભપ્રવૃત્તિ ગુપ્તિ પણ હોવાથી એ જ સંયમી ગુપ્તિપાલક પણ ગણાશે. શું પણ સંયમી ઉપાશ્રયમાં સ્થિરાસને બેસી સ્વાધ્યાય જ કરતો હોય કે ધ્યાનમગ્ન હોય તો શું Gી એ વખતે તે પ્રાયઃ બધી પ્રવૃત્તિઓથી નિવૃત્ત થયેલો હોવાથી ગુપ્તિપાલક ગણાશે કેમકે S) શૈ શુભાશુભપ્રવૃત્તિઓથી નિવૃત્તિ એ ય ગુપ્તિ છે, પણ આ સંયમી સમિતિપાલક ન ગણાય, વ ૨, કેમકે એ શુભપ્રવૃત્તિમાન નથી. વી પ્રશ્ન એટલો જ થાય કે શાસ્ત્રકારોએ ગુપ્તિને બે પ્રકારની શા માટે બતાવી? માત્ર એને વ) આ નિવૃત્તિરૂપ જ કહી હોત તો પદાર્થ એકદમ સ્પષ્ટ રહેત. શુભપ્રવૃત્તિ એ સમિતિ અને શુભ છે છે કે અશુભ બધી પ્રવૃત્તિઓથી નિવૃત્તિ એ ગુપ્તિ. અલબત્ત ગુપ્તિમાં ય નિવૃત્તિ રૂપ પ્રવૃત્તિ પર વિ તો છે જ. ધ્યાન કરવું, મૌન રહેવું, ઉપાશ્રયમાં સ્થિર બેસી રહેવું એ પણ એક પ્રકારની વી, આ પ્રવૃત્તિ જ છે. પણ વ્યવહારમાં આ બધી પ્રવૃત્તિઓ નિવૃત્તિ રૂપ ગણવામાં આવે છે એટલે કે ફ, એ નિવૃત્તિ ગણાય.)
આવી રીતની બે યની શુદ્ધ - ભેળસેળ વિનાની વ્યાખ્યા બનાવવામાં આવી હોત તો વી આ ખૂબ જ સારું ન ગણાત? છે આનું સમાધાન એમ લાગે છે કે જો ગુપ્તિ એટલે શુભાશુભ તમામ પ્રવૃત્તિઓથી નિવૃત્તિ (ST) વિો અને સમિતિ એટલે શુભપ્રવૃત્તિ... આવી રીતનું વર્ણન કરાત તો સંયમીઓ મોક્ષમાર્ગમાં વો, શું થાપ ખાઈ જવાની શક્યતા ઉભી થાત. તે આ પ્રમાણે - “ગુપ્તિ એ જ ઉત્સર્ગમાર્ગ છે અને હું Gી ઉત્સર્ગમાર્ગ ઝડપથી મોક્ષનો સાધનારો થાય છે. એ જ મુખ્યત્વે આદરણીય છે...” આ બધું વી ૌ જાણીને મોક્ષાર્થી અપરિપક્વ સંયમીઓ એને જ પોતાનું લક્ષ્ય માની લે અને મનોગુપ્તિશું વચનગુપ્તિ-કાયગુપ્તિમાં જ રત બની જાય. વીર વીર વીર વીર વીરુ અષ્ટપ્રવચન માતા ... (૨૧) વીર વી વી વી વીર
~
~
~