________________
રાતદિન સંયમમાં ગુરુલઘુ અતિચારો જે લાગે, એક-એકને યાદ કરી, મિચ્છામિાં દેતા. ધન. ૨૮
છે કે વક્તા જો સ્યાદવાદ્નો સમ્યગ્ જ્ઞાતા હોય અને શ્રોતાના હિત માટે કોઈપણ એક નયને આગળ કરે અને એ વખતે બીજા નયનું સખત ખંડન પણ કરે તો ય એ વક્તાને કોઈ દોષ ૨ લાગતો નથી. પરમાર્થથી તો એની આ ખંડન-મંડનવાળી દેશના પણ સ્યાદ્વાદ દેશના જ જાણવી. કેમકે એના મનમાં તો બધા પદાર્થો સ્પષ્ટ જ છે.
(૧૪૦)જેઓ સ્વાધ્યાયમાં લીન હોય પણ શક્તિ હોવા છતાં બાહ્યતપ ન કરતા હોય તો ગુરુ તેમને બાહ્યતપના લાભો પણ મળે એ માટે, એમના હિત ખાતર બાહ્યતપનું સખત મંડન કરનાર અને બાહ્યતપ વિનાના સ્વાધ્યાયનું ખંડન કરનાર નિરૂપણ પણ કરે. આનાથી એ લાભ થાય કે શિષ્ય સ્વાધ્યાયની સાથે તપ પણ કરતો થઈ જાય અને એટલે એનો આત્મવિકાસ ઝડપી થાય.
એમ જેઓ “સ્વાધ્યાય જ શ્રેષ્ઠ છે, બીજું કશું ક૨વાની જરૂર નથી.” એવી મિથ્યા માન્યતાવાળા હોય તેઓના એ મિથ્યાત્વને દૂર કરવા ગીતાર્થ મુનિ બાહ્યતપાદિનું સખત મંડન અને સ્વાધ્યાયનું સખત ખંડન પણ કરે કે જેનાથી પેલાની મિથ્યાભ્રમણાઓ દૂર થાય. (૧૪૧)એમ કોઈક સાધુ ઘોર તપસ્વી હોય પણ શાસ્ત્રાભ્યાસ બિલકુલ ન કરે. ષડ્વિગઈનો ત્યાગી ખરો, પણ ષટ્કાયનો, ષટવ્રતનો જ્ઞાની નહિ. આ સાધુનું પણ સંપૂર્ણ હિત થાય તે માટે ગુરુ સ્વાધ્યાયનો અપરંપારમહિમાં વર્ણવે. સ્વાધ્યાય વિનાના તપને અતિતુચ્છ ગણી કાઢે. એટલે પેલો તપસ્વી સ્વાધ્યાયમાં પણ ઉદ્યમવંત બને.
કોઈક એવું મિથ્યાત્વ ધરાવતો હોય કે “શરીરને કષ્ટ આપવા સ્વરૂપ તપાદિ ક્રિયાઓથી જ સકળકર્મનો ક્ષય થઈ જાય. માટે બાહ્યક્રિયાઓ ખૂબજ સારી રીતે કરવી. સ્વાધ્યાયાદિની કંઈ જરૂર નથી.” તો એના આ મિથ્યાત્વને દૂર કરવા પણ ગુરુ તપાદિખંડન અને સ્વાધ્યાયાદિનું મંડન કરે.
આવી તો હજારો બાબતો છે કે જેમાં ગીતાર્થનું મન તે તે પદાર્થોમાં એકદમ સ્પષ્ટ જ છે. કયો પદાર્થ કોને કેટલા અંશમાં ઉપયોગી છે ? એ બધું તેઓ જાણે જ છે. છતાં શ્રોતાના હિત ખાતર કોઈક પદાર્થનું ખંડન અને કોઈક પદાર્થનું મંડન કરતા હોય તો એમાં ઉંચા નીચા થવાની જરૂર જ નથી.
મુશ્કેલી એ જ થઈ છે કે તે તે નયોથી કરાયેલી તે તે વાતોને જેઓ નથી સમજતા, તેઓ એમાં એકાંત પકડીને ઉન્માર્ગે દો૨વાઈ જાય છે. પણ એમાં એ ગીતાર્થ પ્રરૂપકોને કોઈ દોષ નથી. (૧૪)દેવાધિદેવની સ્યાદવાદેશનામાંથી જ અનેક મિથ્યાત્વીઓ પ્રગટયા જ છે, એમાં પ્રભુનો શું દોષ ? દોષ એ જીવોની વિચિત્રતાનો છે.
શાસ્ત્રોના કેટલાક વિરોધી દેખાતા પદાર્થો તને દેખાડું.
વીર વીર વીર વીરા વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૨૪૪) વીર વીર વીર વી વીર