________________
માયાથી, ભયથી કે હાસ્યથી કે પરના આગ્રહથી, સૂક્ષ્મમૃષા પણ જે નવિ બોલે, વચનસિદ્ધિ તે પામે. ધન. ૭૩
ખાડા-ટેકરા વાળી ભૂમિ વિષમ કહેવાય. ઉંચી-નીચી ભૂમિ પર સ્થંડિલ બેસીએ તો માત્ર સરકતું સરકતુ દૂર સુધી જાય અને દૂર રહેલ વનસ્પતિ-નિગોદ વગેરેમાં ઘુસે. પુષ્કળ ર વિરાધના થાય. એમ આવા ઉંચા નીચા સ્થાનમાં સ્થંડિલ પણ મૂળસ્થાનેથી સ૨કીને વનસ્પતિ વગેરે ઉપર પડે.
તથા આવા વિષમસ્થાનમાં બેસવાનું પણ ન ફાવે. જો સંયમી જરાક ચૂકે તો સીધો ગબડી જ પડે. સાંભળ્યું છે કે સાબરમતી નદીના કિનારે આવા જ કોઈ સ્થાને બેઠેલા સાધ્વીજી ગબડ્યા અને નદીમાં ડુબીને કાળધર્મ પામ્યા.
એક સાધુ રસ્તાની બે બાજુ આડા ઢળાવ હોય, ત્યાં સ્થંડિલ બેઠો, ચૂક્યો અને ગબડતો ગબડતો છેક નીચે સુધી પહોંચ્યો. ત૨૫ણીનું બધું જ પાણી ઢોળાઈ ગયું. એટલું સદ્ભાગ્ય કે મોટા પથરાઓ પડ્યા હોવા છતાં વાગ્યા નહિ. પણ આવા સ્થાનોમાં આત્મોપઘાત થવાની શક્યતા ઘણી રહે.
ઓછામાં ઓછી ૨૪ અંગુલ=૧ હાથ=બે વેંત લંબાઈ પહોળાઈવાળી ચોરસ લાદીના વી જેટલી જગ્યા તો સમ-સીધી-સપાટ હોવી જ જોઈએ. નહિ તો ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે નુકશાનો થાય.
જો સમ હોય તો માત્ર સ્થંડિલ સરકે નહિ અને સંયમી પણ પોતાનું શરીર સાચવી શકે. અનૂષિર : જમીન ઉપર સૂકા પાંદડાઓ વેરાયેલા પડ્યા હોય અથવા કચરો વેરાયેલો પડેલો હોય, તુટેલા ફુટેલા લાકડાઓના નાના મોટા ટુકડાઓ પડ્યા હોય કે કાંકરી પથરા વગેરે પડેલા હોય. આવા સ્થાનો ઝૂષિર કહેવાય.
આ બધામાં અંદર થોડી થોડી ખાલી જગ્યાઓ હોય, એમાં કીડી, મંકોડા, વીંછી, સાપ વગેરે નાના મોટા ત્રસજીવો પણ હોય. એ જીવો પાંદડા, કચરા, લાકડાદિથી ઢંકાઈ ગયેલા હોવાથી સ્પષ્ટ દેખાય નહિ અને એટલે સંયમી એના પર બેસે એટલે એના ભારથી, સ્થંડિલ પડવાની કે માત્રુના પ્રવાહમાં એ નાના નાના ત્રસજીવો મરી જાય કે પુષ્કળ કિલામણા પામે.
સંયમીઓ ઈંટાળાવાળી, કપચી વાળી, મોટી કાંકરીવાળી, રેતીવાળી જે માત્રાની કુંડીઓ કરાવે છે એ બધી ઝૂષિર કહેવાય. કેમકે એમાં અંદર પુષ્કળ જગ્યા હોય છે અને માટે જ તો એમાં માત્રુ નાંખતા જ તરત એ અંદર ઉતરી જાય છે.
જે સીધી જમીન હોય છે, તે આવી ઝૂષિર નથી હોતી. માટે જ ત્યાં માત્ર પરઠવો, તો એ ઝડપથી અંદર નથી ઉતરતું. કપચી વગેરેની અપેક્ષાએ ઘણું ધીમે ધીમે ઉતરે છે.
વળી કપચી, કાંકરી, રેતી માત્રાને ચૂસતા નથી. માટે જ તો કુંડીનો ઉપરનો ભાગ જલ્દી
વીર વીર વી વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૧૮૧) વીર વીર વીર વીર વીર