________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
અધ્ય. ૯.૪ સૂત્ર-૩-૪
चात्र श्लोक इति पूर्ववत् ॥ स चायम् 'ज्ञान' मित्यध्ययनपरस्य ज्ञानं भवति 'एकाग्रचित्तश्च' तत्परतया एकाग्रालम्बनश्च भवति 'स्थित' इति विवेकाद्धर्मस्थितो भवति 'स्थापयति पर' मिति स्वयं धर्मे स्थितत्वादन्यमपि स्थापयति, श्रुतानि च नानाप्रकाराण्यधीतेऽधीत्य च 'रतः ' सक्तो भवति श्रुतसमाधाविति सूत्रार्थः ॥ ३ ॥
ટીકાર્થ : શ્રુતસમાધિ ચારપ્રકારે છે. તા ના શબ્દ ઉદાહરણનો ઉપન્યાસ કરવા માટે છે. (૧) ભણવાથી “મને આચારાંગાદિ બાર અંગરૂપ શ્રુત પ્રાપ્ત થશે” આ બુદ્ધિથી न ભણવું જોઈએ. પણ અહંકારાદિના આલંબનથી ન ભણવું જોઈએ. (હું વિદ્વાન બનીશ... વગેરે મદગર્ભિત બુદ્ધિથી ન ભણવું)
मो
S
स्त
(૨) “અધ્યયન કરતો હું એકાગ્રચિત્તવાળો થઈશ. ચંચળ ચિત્તવાળો નહિ રહું.” આ આલંબનથી ભણવું જોઈએ. (૩) અધ્યયન કરતો હું તત્ત્વનો જ્ઞાતા બનીશ અને તેથી શુદ્ધધર્મમાં આત્માને સ્થાપીશ. આ આલંબનથી ભણવું જોઈએ. (૪) અધ્યયનનાં ફલથી (કે બલથી) સ્વયં ધર્મમાં સ્થિર થયેલો હું શિષ્યને તે જ ધર્મમાં સ્થાપીશ... આ મૈં આલંબનથી ભણવું જોઈએ. આ ચોથું પદ છે.
ส
स्पे
આ શ્રુતસમાધિવિષયમાં શ્લોક છે... એ બધું પૂર્વવત્ સમજ઼વું.
તે શ્લોક આ છે. (૧) અધ્યયનમાં લીન બનેલાને જ્ઞાન થાય. (૨) અધ્યયનમાં લીનતાના કારણે એકાગ્ર આલંબનવાળો બને. એટલે કે શ્રુતરૂપી આલંબનમાં એકદમ લીન ન બને. (૩) વિવેકપ્રાપ્ત થવાથી ધર્મમાં સ્થિર થાય. (૪) સ્વયં ધર્મમાં સ્થિર હોવાથી અન્યને નિ - પણ ધર્મમાં સ્થાપે. જુદા જુદા પ્રકારના શ્રુત ભણે, ભણીને શ્રુતસમાધિમાં આસક્ત બને. 7|
शा
शा
ઉત્ત્ત: શ્રુતસમાધિ:, તપ:સમાધિમાg
स
મ
ना
चउव्विहा खलु तवसमाही भवइ, तंजहा - नो इहलोगट्टयाए तवमहिट्ठिज्जा १ नो परलोगट्टयाए तवमहिट्ठिज्जा २, नो कित्तिवण्णसद्दसिलोगट्ठयाए तवमहिट्ठिज्जा ३, नन्नत्थ निज्जरट्टयाए तवमहिट्ठिज्जा ४, चउत्थं पयं भवइ । भवइ अ इत्थ सिलोगो
य
विविहगुणतवोरए निच्चं, भवइ निरासए निज्जरट्ठिए । तवसा धुणइ पुराणपावगं, जुत्तो सया तवसमाहिए ॥४॥ શ્રુતસમાધિ કહેવાઈ ગઈ, હવે તપસમાધિને કહે છે.
य
૧૨૬
