________________
• અષ્ટમ પ્રસ્તાવ–ચતુર્થ વ્રત ઉપર સુરેન્દ્રદત્ત કથા. મલિન કર્યુંતે શું હમણાં જ તે મહાપાપને ગળાથી પકડીને નગરમાંથી કાઢી મૂકું કે દુર્વચનવડે તેની તર્જના કરું ? અથવા તે મંત્રીઓ સાથે સારી રીતે વિચાર કરીને તેને ઉચિત કરું કેમકે સહસા કરેલા કાર્ય પરિણામે દુઃખદાયી છે.” ( આ પ્રમાણે વિચારીને રાજા પિતાના ભવનમાં ગયા અને સુખશપ્યામાં સૂતે. પછી પ્રભાત સમય થયો ત્યારે મંત્રીઓને બોલાવ્યા. તેમને રાત્રિને વૃત્તાંત કહ્યો. મંત્રીઓએ કહ્યું- હે દેવ ! અમે પહેલાં પણ આ કુસમાચારની વાર્તા સાંભળી હતી, પરંતુ તે કઈ પણ અવસર મળે ન હેતે કે આપને કહી શકાય.” રાજાએ કહ્યું-“ પ્રથમ તો ગયેલા વૃત્તાંતને કહેવાથી સયું. હવે કહો. તેને ( પુત્રને) શો દંડ કરશું ?” મંત્રીઓએ કહ્યું“હે દેવ ! દંડે કરીને સર્યું. આપને હવે આટલું જ કરવું યંગ્ય છે કે એને સારા સાધુની પાસે લઈ જ, અને એને ધર્મશાસ્ત્ર સંભળાવવા, રાજનીતિ ભણાવવી, તથા સજજનેની ગોષ્ઠીમાં બેસાડે. આમ કરવાથી પણ તેને ખરાબ આચારના ત્યાગને પરિણામ થશે.” તે સાંભળી રાજાએ તેમનું વચન અંગીકાર કર્યું. પછી તેણે કુમારને બેલા, તેને સાથે લઈને રાજા ધર્મસેન સૂરિની સમીપે ગયે. તેને વાંદીને ઉચિત સ્થાને બેઠે. સૂરિએ પણ આ પ્રમાણે ધર્મકથા પ્રારંભી – .
હે દેવાનુપ્રિયે ! જે તમે મોક્ષસુખ પામવાને ઇચ્છતા હો તે પ્રમાદ મૂકીને નિંદ્રના ધર્મને વિષે ઉદ્યમ કરો. અહીં અતિ કપ પામેલા પણ લુંટારા, સર્પ, સિંહ, શત્રુ અને વાઘ વિગેરે તે અનર્થ નહીં કરે કે મહાપાપી પ્રમાદ જે અનર્થ કરે. વળી તે પ્રમાદ મઘ, કષાય, નિદ્રા, વિકથા અને વિષયના ગ્રહણવડે પાંચ પ્રકાર છે. તે મોક્ષને નાશ કરનાર જાણુ. મદિરાપાન કરવાથી જેના મનનો પ્રસાર પરવશ થયો છે એવો પુરુષ યુક્તઆયુક્તને જાણતો નથી, અને તેથી કરીને તેવું કંઈ પાપ નથી કે જે પાપને તે ન આચરે. આ મદિરાના દોષથી જ દેવોએ કરેલા સુવર્ણના શ્રેષ્ઠ પ્રાકાર અને દરવાજાવાળી દ્વારકા નગરી કે જે યાદવડે વ્યાપ્ત હતી, તે પણ મૃત્યુના મુખને પામી. કષાય પણ પરિણામે ખેદ કરાવનારા છે, મોટા પિશાચની જેમ અપવાદને આપનારા છે, અને દુષ્ટ અધ્યવસાયને ઉત્પન્ન કરનારા છે, તેથી તે સુખને આપનારા નથી. આ કષાયવડે જેની બુદ્ધિ હણાઈ ગઈ છે એવા જીવો દુષ્કર તપનું આચરણ કરનારા હોય તે પણ તે કરડ અને ઉત્કરડ નામના મુનિઓની જેમ સાતમી નરકપૃથવીમાં પડે છે.