________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર
ત્યારપછી “અહો ! આ મહાપાપીએ (ગશાળાએ મારી પાસે આવું અકાર્ય કરાવ્યું.” એમ સમજીને જાણે તીવ્ર કોપવાળી થઈ હોય તેમ તે તેલેશ્યા ઊંચે ઊડીને ગોશાળાના શરીરને બાળતી તેની અંદર શીધ્રપણે પસી ગઈ. ત્યારપછી કાપુરુષ( દુષ્ટ પુરુષોની જે ગોશાળ પિતાના સમર્થ તેજ વડે હણાયા છતાં પણ ધૃષ્ટતા (ધૈર્ય) ધારણ કરીને આ પ્રમાણે બલવા લાગે કે-“અહો કાશ્યપ ! તું આ મારા તેજથી હણાયે છે તેથી છ માસની અંદર પિત્તજવરવડે શરીર વ્યાપ્ત થવાથી દાહની વેદના વડે આયુષ્યને ઉપક્રમ થઈને છદ્મસ્થપણે કાળધર્મને પામીશ.”
ત્યારે ભગવાને તેને કહ્યું કે-“હે મેખલીપુત્ર! નિશ્ચ હું તારા તેજથી હણાઈને છ માસની અંદર કાળ નહીં કરું, પરંતુ હજુ બીજા સોળ વર્ષ પરિપૂર્ણ (કેવળ) જ્ઞાન-દર્શનને ધારણ કરતો વિચરીશ. પછી સર્વ કર્મોના , અંશે ક્ષય કરીને મોક્ષપદ પામીશ, પરંતુ તે પિતાના તેજ વડે બળેલા શરીરવાળે સાત રાતદિવસમાં જ પિત્તમહાજવરરૂપી અગ્નિવડે પ્રદીપ્ત ગાત્રવાળે છઘસ્થ અવસ્થાએ જ કાળધર્મ પામીશ.”
ત્યારપછી સમગ્ર નગરમાં મુગ્ધજને પરસ્પર બેલવા લાગ્યા કે “અહીં બે જિનેશ્વરોને પરસ્પર વિવાદ વતે છે. તેમાં એક જણ બીજાને કહે છે કે-તું પ્રથમ કાળધર્મને પામીશ ત્યારે બીજે પણ તેની સન્મુખ તે જ વચન બેલે છે. આને પરમાર્થ સમજાતું નથી કે-કોણ અસત્ય બોલે છે અને કેળુ સત્ય બેલે છે?” પરંતુ કુશળ પુરુષે તે એમ બેલતા હતા કે “વીર ભગવાન સત્ય બોલે છે. બીજે સત્ય બેલ નથી.”
ત્યારપછી જગદ્ગુરુએ પિતાના સાધુ સમુદાયને બેલાવીને કહ્યું કે-“હે. સાધુઓ ! જેમ તૃણને ઢગલે, ફેતરાને ઢગલે, પાંદડાંને ઢગલે કે બુસને ઢગલે અગ્નિની જ્વાળાથી બળીને તેજ રહિત થઈ જાય છે, તેમ ગોશાળે મારા વધને માટે તે જોવેશ્યા મૂકીને પછી તેજલેશ્યાના માહાસ્ય વિનાને થયે છે, તેથી ઈચ્છા પ્રમાણે નિર્ભય થઈને તમે ધર્મની પ્રેરણાવડે પ્રેરણ કરે. હેતુ, ઉદાહરણ અને કારણે કરીને તેને પ્રશ્નોત્તર રહિત કરે.” આ પ્રમાણે ભગવાને કહ્યું ત્યારે “બહુ સારું ” એમ તેમનું વચન અંગીકાર કરી, વિનય સહિત વંદના કરી તે સાધુએ તેને કહેવા લાગ્યા કે -
હે ગોશાળા ! શું તારા દર્શનમાં આ શાસ્ત્રને પરમાર્થ છે કે જેથી લોકમાર્ગથી ભ્રષ્ટ થયેલા આવા કર્મને તું આચરે છે? હે મર્યાદાના ત્યાગ કરનાર!