________________
૨૭૪
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
તે લેાકેામાં દર્શન-દેખાવ માત્રથી પણ ભયાનક થઇ પડ્યો. પછી એક વખતે પિતા સાથે અત્યંત કલહ કરી, તેવુ જ એક ચિત્રફલક આળેખાવી એકલા ભ્રમતા ભમતા તે જ્યાં ભગવાન્ ધ્યાનસ્થ હતા તે જ શાળામાં આવી ચડયા. એ ગોશાળાની ઉત્પત્તિ કહી.
હવે સ્વામી પ્રથમ માસખમણુ કરી પારણાના દિવસે ભિક્ષા માટે નીકન્યા અને વિજય નામના શેઠના ઘરે ગયા. ત્યાં ભગવંતને જોતાં પરમ હર્ષથી રામાંચ ધારણ કરતાં તેણે બહુ લક્ષ્ય-વ્યંજનવડે સ્નિગ્ધ ભાજનથી પારણુ કરાયુ'. એટલે આકાશમાં ગંભીર લેરીના નિમિશ્રિત ચતુર્વિધ વાઘો વાગ્યાં અને સિંદૂરના પૂર સમાન અરૂણુ કનકની ધારા પ્રમુખ પંચ ક્રિયે પ્રગટ થયાં, જેથી ત્રિક, ચતુષ્પથ, ચાક પ્રમુખ માગે... વિવિધ સાધુવાદ શરૂ થયેા. તે વૃત્તાંત ગેાશાળાના સાંભળવામાં આવ્યા, જેથી તેણે વિચાર કર્યાં કે– અહા ! આ દેવાય સામાન્ય મહિમાવાળા નથી, માટે ચિત્રલકના પાખંડને તજી એના શિષ્યભાવ સ્વીકારૂ'. રત્નાકરની સેવા કદાપિ નિષ્ફળ થતી નથી. ’ એમ તે વિકલ્પ કરે છે તેવામાં ભગવત પારણું કરીને તે જ વણકરની શાળામાં આવ્યા અને કાાત્સગે રહ્યા. ત્યાં ગોશાળા પણ અષ્ટાંગે સ્વામીના ચરણમાં પડીને વિનવવા લાગ્યા કે‘ હે દેવાય ! તમારૂ આવું માહાત્ર્ય હું પહેલાં જાણી ન શકયા અથવા તેા કુશળ પુરૂષ પણ પ્રશસ્ત રત્નાની કીંમત જાણી ન શકે. પેાતાના પિતાના ત્યાગ પણ મને વાંછિત સુખ-સાધક થઇ પડયા, અથવા તેા દૈવ અનુકૂળ થતાં અન્યાય પણ ન્યાયપણાને પામે છે. હવે બહુ કહેવાથી શું? હું તમારા શિષ્ય થઈશ. હે સ્વામિન્ ! એક તમારા શરણે હું... આવ્યા છું, માટે મારા સ્વીકાર કરે. ' એમ સાંભળતાં વિધિ-પ્રતિષેધ ન કરતાં ભગવંત પણ મૌન રહ્યા. એટલે પેાતાના અભિપ્રાય પ્રમાણે સ્વામીએ શિષ્યત્વ સ્વીકારેલ સમજી, ભિક્ષાવૃત્તિથી ગુજરાન ચલાવતા ગાશાળા ભગવંતના સમીપને મૂકતા નહિ. એવામાં બીજા માસખમણુના પારણે પ્રભુ આનંદ નામના ગૃહસ્થના ઘરે ભિક્ષા નિમિત્તે ગયા. તેણે ખાદ્ય-સ્વાદિષ્ટ ભાજનથી પ્રભુને પ્રતિલાલ્યા. ત્રીજા માસખમણના પારણે સુનદના ઘરે પ્રભુ શ્રેષ્ઠ આહાર પામ્યા. પછી ચેાથું માસખમણુ આવ્યુ. એવામાં ઘણા દિવસની સેવાથી પ્રણય-ભાવની સંભાવના કરતા ગેાશાળે કાર્તિ ક-પૂર્ણિ માના દિવસે ભગવ’તને પૂછ્યુ. કે– હે નાથ ! આવા વાર્ષિક-મહેાત્સવમાં આજે મને કેવા ભક્તભાજનના લાલ થશે ?’એટલે જિનેશ્વરના શરીરમાં સંલીન એવા સિદ્ધાર્થ બ્યતર