________________
૨૧૪
* શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
મહામુનિના શરીરનું લાવણ્ય કેવું છે? અહો ! અનુપમ રૂપસંપત્તિ! અહા ! બધા લક્ષણની પરિપૂર્ણતા! અહે પ્રશાંત આકાર ! અહે! સૌભાગ્ય. એ સામાન્ય ગુણશીલ તે નથી જ! તેથી હું ધન્ય કે મારા ભવનાંગણે એ પધાર્યા.” એમ ભાવતાં જાણે મુકતાફળથી અલંકૃત હોય તેમ અત્યંત રોમાંચ પ્રગટ થતાં ઉઠીને તેણે પરમાદરપૂર્વક વૃત-મધુમિશ્ર પાયસ–દૂધ ભગવંત પાસે મૂકયું. એટલે પ્રભુએ નિછિદ્ર તથા ચક્ર, અંકુશના લક્ષણે લાંછિત એવા કરકમળ પ્રસાય. ત્યાં કર-સંપુટમાં બ્રાહ્મણે પ્રવર પાયસ નાખતાં, દેવતાઓ આકાશતળે ઉતરી ભારે ભક્તિપૂર્વક કેટલાક જયદુંદુભિ વગાડવા લાગ્યા, કેટલાક પુષ્પ વરસાવવા લાગ્યા, કેટલાક વસ્ત્રક્ષેપ કરવા લાગ્યા, કેટલાક જિનગુણ ગાવા લાગ્યા, કેટલાક ગંભીર ગિરાથી “અહો ! સુદાન” એમ ઘોષણા કરવા લાગ્યા અને કેટલાક ભારે પ્રમાદ લાવી સતત કનકધારા વરસાવવા લાગ્યા. આવું આશ્ચર્ય જોતાં ગામના અન્ય લે પણ વિરમય પામી તરતજ પ્રભુ પાસે આવ્યા. વધારે તે શું પણ પ્રભુ પાસના લાભથી, બ્રાહ્મણ કનકવડે અને લેકે આશ્ચર્ય-રસ વડે તૃપ્ત થયા, એમ મહા-આનંદ પ્રવર્તી રહ્યો. પછી ચર્મ–ચક્ષુને અગોચર આહાર-વિધિ આચરીને ભગવંતે અન્યત્ર વિહાર કર્યો અને ગ્રામનુગ્રામે પરિભ્રમણ કરતાં, પ્રવજ્યા સમયે દેવતાઓએ નાખેલ કુસુમ અને વાસચૂર્ણના ગંધથી વાસિત વિભુના શરીરે નિરંતર ઝંકારવ કરતા, વન-પુપોના પરિમલને તજીને ભમરાઓ પીડા ઉપજાવતા, લાંબા વખતથી સતત ત્યાં રહેતાં કઈ પણ ન પામતા તે રોષ લાવી નખવડે વીંધતા, મુખવડે ડંખ મારતા, વસંત-સમયે રેમ-દ્રુપમાંથી નીકળેલ રક્ત પીતા અને શરીરે સંલગ્ન થઈને વિભુની સાથે વિચરતા હતા. વળી તે ગંધથી આકર્ષાયેલા ગામના તરૂણ જને પણ ભગવંતને કહેતા કે “હે નાથ! અમને પણ આ ગંધયુકિત બતાવે, આપે, તમારા શરીરને ગંધ ભારે સુરલિમિશ્રિત છે, તેમજ નવનીત્પલ અને પલાસ સમાન લેચન-યુગલ, સુરભિશ્વાસવડે ભિત સુખકમલ તથા રૂપસંપત્તિ જતાં, કામબાણથી જર્જરિત થએલ ગ્રામ-તરૂણીઓ ગ્રામનુગ્રામ વિચરતા ભગવંતનું નિવાસસ્થાન પૂછતી અનેક પ્રકારના ઉપસર્ગ કરતી હતી. એમ પ્રવજયા લીધા પછી કંઈક અધિક ચાર માસ, દેએ નાખેલ વાસને લીધે દુષ્ટ ભમરાઓએ પ્રભુને ઉપસર્ગ કર્યો.
એકદા ત્રણ લેકના તિલક સમાન અને સમસ્ત ગુણેના ભંડાર એવા સ્વામી પર્યટન કરતાં મેરાગ સંનિવેશમાં ગયા. ત્યાં દુઈજજત નામે પાખંડ કે જેઓ તાપસના વેશે રહેતા તેમને જ્વલનશર્મા નામે અધિપતિ હતા તે સિદ્ધાર્થ રાજાને મિત્ર હેવાથી પૂવ ના નેહને લીધે સ્વામીને જોતાં