________________
૧૦૪
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
ચાર પ્રકારના જતા-આવતા દેવડે આકાશ અભુત રીતે પ્રકાશવા લાગ્યું. શરદકાળમાં કુસુમિત થયેલ વનખંડ અથવા કુસુમ–સમૂહથી પદ્યસરોવરની જેમ દેવતાઓ વડે ગગનતલ શોભવા લાગ્યું. સિદ્ધાર્થવન, અસનવન, સણવન, અશોકવન, તિલકવન અને આમ્રવન જેમ કુસુમિત થયેલ છે, અલસીવન કરવન, ચંપકવન જેમ પુથી શેભે તેમ આ વખતે ગગનતલ વડે શોભવા લાગ્યું. વળી ધરણીતલ તથા આકાશતલમાં મનુષ્ય અને દેવતાઓએ વગાલ પટહ, પ્રવર ભેરી, ઝાલર, દુંદુભિ અને શંખાદિક વાદ્યોને નિર્દોષ સતત પ્રવર્તી રહ્યો.
એમ જગદગુરૂના જતાં પ્રથમ સર્વ રત્ન વડે રચેલાં અનુક્રમે સ્વસ્તિકાદિ અષ્ટમંગળ ચાલ્યાં, તે પછી પૂર્ણકળશો, દિવ્ય દર્પણ, પતાકાઓ, બહુ ઉંચી અને પવનથી ઉછળતી મટી ધ્વજાઓ ચાલી, ત્યારબાદ વજરત્નથી બનાવેલ વિમલ દંડયુક્ત, લટતી કરંટ–પુષ્પની માળાઓથી સુશોભિત તથા ચંદ્રમંડળ સમાન એવું દિવ્ય અને ઉન્નત આતપત્ર ચાલ્યું; મણિરત્નના પાદપીક તથા મણિમય પાદુકા યુક્ત અને ઘણા કિંકરેએ ઉપાડેલ એવું પ્રવર સિંહાસન ચાલ્યું; પછી લલિત ગતિવડે ભારે વેગશાળી, લલિત હેકારવ, વા તથા ભૂષણવડે વિભૂષિત, કનકની લગામથી શોભાયમાન જેમને કટિભાગ ઉજવળ દર્પણથી મંડિત છે, જેમના પર તરૂણ પુરૂષ આરૂઢ થયા છે એવા એક સે આઠ જાત્ય અને અનુક્રમે ચાલ્યા; તે પછી સપ્તાંગવડે પ્રતિષ્ઠિત, ભદ્રજાતિના, સર્વ શુભ લક્ષણે સહિત, કંચનની કેરથી મઢેલ એવા રૂપાની નલિકાવડે જેમના ધવલ દાંત જડેલા છે, કંચન અને મણિના તારલાથી વિભૂષિત, કુશળ મહાવત જેમના પર આરૂઢ થયેલ છે એવા એક સે આઠ ઉત્તમ કુંજરે ચાલ્યા; ત્યારબાદ સછત્ર, સધ્વજ, ઘંટાયુક્ત, પતાકા તથા પ્રવર તરણ સહિત, બાર પ્રકારનાં વાઘના ઘેષ યુક્ત, હિમાલયમાં ઉત્પન્ન થયેલ તિનિશ–વૃક્ષના કાષ્ટથી બનાવેલ, મજબૂત ચક્ર અને ધુરા–ધંસરી સહિત, પ્રવર અ જેમાં જોતરેલા છે, જેમાં ઘુઘરીઓ રણઝણાટ કરી રહી છે, બત્રીસ લૂણીર-ભાથા જેમાં રાખવામાં આવેલ છે, ધનુષ્ય પ્રમુખ આયુધથી ભરેલા એવા એક સો આઠ રથે ચાલ્યા પછી સજજ થયેલા અને કરતલમાં વિવિધ આયુધને ધારણ કરતા, પિતાના પરાક્રમથી અન્ય સુભટને હસી કહાડનાર એવા એક સો આઠ સુભટ પુરૂષ ચાલ્યા; તે. પછી જેની સંખ્યા ન થઈ શકે એવા અસવાર, ગજસૈન્ય, રથસેના અને પેદળે ચાલ્યા; પછી પાંચ વર્ણની હજારે નાની પતાકાયુક્ત, વજામય મજબૂત ચષ્ટિ પર પ્રતિષ્ઠિત, વિચિત્ર છ યુક્ત, જેમાં ભમરે ગણગણાટ કરી રહ્યા છે . એવી પુષ્પમાળાઓ વડે મંડિત, પવનથી લાયમાન થતી ઘંટીઓના મનહર