________________
૨૦૦
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
ઉઠી, પાસે રહેલ પરિજનવડે અનુસરતા એવા ભગવંત, નંદિવર્ધન પ્રમુખ પિતાના જ્ઞાતક્ષત્રિય સ્વજને પાસે ગયા. એટલે પ્રભુને આવતા જોઈ તેઓ પણ સાત-આઠ પગલાં સન્મુખ ગયા, યોગ્ય આદર-સત્કાર કર્યો. એક મોટું સિંહાસન અપાવ્યું અને ત્યાં પ્રભુ બિરાજમાન થયા, તેમજ નંદિવર્ધનાદિક પણ અનુક્રમે યોગ્ય આસન પર બેઠા. એવામાં ભગવંતે અમૃત સમાન સુંદર, સ્વભાવે મધુર, પુનરૂક્તિ રહિત અને ગંભીર એવી વાણીથી તેમને જણાવ્યું કે-“હે દેવાનુપ્રિયે ! તમેએ કહેલ કાલાવધિ હવે પૂર્ણ થયેલ છે, જેથી મારે સર્વ વિરતિ આદરવાને વખત આવ્યે છે; માટે હવે હર્ષપૂર્વક તમે મને અનુજ્ઞા આપે, પ્રેમાનુબંધ મૂકે તથા વિયેગને માટે કાયર એવા તમારા મનને મજબૂત બનાવે.” એ પ્રમાણે સાંભળતાં તેમને કંઠ અત્યંત રૂંધાઈ ગ, મહાકટે શેકને વેગ અટકાવતાં, સતત સરતા અશ્ર પ્રવાહના મિશે જાણે લાંબા વખતના “સનેહ સમૂહને બહાર કહા બતાવતા હોય તેમ તેઓ કહેવા લાગ્યા કે-“હે ભગવન ! તમે એમ બોલે છે, છતાં અમારા શ્રવણે ખરેખર વજામય છે કે જેથી બધિરત્વ પામતા નથી, અમારૂં હદય વજથી બનાવેલ લાગે છે કે જેથી તડતડાટ દઈને શતખંડ થતું નથી, અમારું આ શરીર નિર્દાક્ષિણ્યનું ઉકૃષ્ટ સ્થાન છે કે જેથી અદ્યાપિ તે રસાતલમાં ગમન કરતું નથી. એમ છે તે પ્રસ્તુત કાર્યની અનુજ્ઞા નિમિત્તે એ વરાક વાણી કેમ પ્રવર્તે ? કારણ કે વિષમ કાર્યરૂપ ઉદધિમાં પડતાં અમને હસ્તાવલંબન કેણ ? અથવા સુરાસુર અને નરેંદ્રોને વંદનીય એવા આપ વિના ત્રણે ભુવનમાં પ્રચંડ આ જ્ઞાત-ક્ષત્રિયકુળને કણ શોભાવશે ? અહો ! અમારાં મંદભાગ્ય કે જેમના કરતલ થકી પણ આ રત્ન ચાલ્યું જાય છે. એ રીતે ભારે ખેદયુક્ત વચન બોલી, આશારહિત બનેલા તેઓ પગે પીને પ્રભુને વિનવવા લાગ્યા કે-“હે ભગવન્! જો કે અત્યારે તમે પ્રવજ્યા લેવાને તત્પર થયા છે, છતાં અમારા સુખ નિમિત્ત નિષ્કમણ-મહોત્સવ કબૂલ કરે.” એમ તેમના ઉપરધથી ભગવંતે તે સ્વીકાર્યું. કારણ કે મહંત જનેનાં હૃદયે પ્રાર્થના-ભંગમાં ભરૂ–વિમુખ હોય છે.
પછી નંદિવર્ધન રાજાએ પિતાના પુરૂષને હુકમ કર્યો કે–“અરે ! તમે સત્વર ભગવંતને યોગ્ય મહાકીમતી અભિષેકનાં સાધન તૈયાર કરો.” એટલે “ જેવી આપની આજ્ઞા” એમ જણાવી તે પુરૂષે ગયા અને તેમણે સુવર્ણાદિકના એક હજાર ને આઠ કળશ તૈયાર કર્યા, સમસ્ત પ્રશસ્ત તીર્થોનું જળ તેમજ પરમ ઔષધિઓ લઈ આવ્યા અને ગશીર્ષચંદનાદિકનું વિલેપન તૈયાર કર્યું.