________________
- શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
દિશામાં પ્રસરતા પ્રતિશÈવડે જે ગર્જનામય ભાસતે, ચાલતા મંદરાચલના ભારથી ભગ્ન થઈને શિર નમી જતાં શેષનાગે દુર્ધર ધરાતલને દૂર મૂકી દીધું, તેમજ ભારે વિશાલ છતાં કુલપર્વતના બંધ તૂટતાં તે ફેલાયમાન થયા, પિતે ઉછૂખલ છતાં ભયથી વ્યાકુળ બની સુંઢને ઉંચે ઉછાળતા દિગ્ગજો અટકાવી ન શકાય તેમ પ્રચંડ થઈને ભાગવા લાગ્યા, મત્સ્ય, કાચબા વિગેરેના પુચ્છછટાના તાડનથી ઉછળતા કોલવડે ગગનાંગણ સંકુલ-સંકીર્ણ બનતાં શિખા- * રહિત થઈ, મર્યાદા મૂકીને તે મહીતલમાં પ્રસર્યા, તથા અતિપ્રચંડ પવનથી પ્રેરાયેલા બધા સમુદ્ર ભિત થતાં વૈદ્ર બની ચારે બાજુ જાણે જગતને બુડાડવા તૈયાર થયા હોય એમ ભાસતું, વળી બધા વિમાને સૂર્ય, ચંદ્ર અને તારાઓના વિવરમાં પેસવા લાગ્યાં, ભયભીત થયેલ દે તત્કાલ પોતાના પરિવારને તજી બચાવ શેધવા લાગ્યા, દેવાંગનાઓ ભારે આકુળ વ્યાકુળ બની ચેષ્ટ રહિત થઈ ગઈ, ખેચર-વિદ્યાધરો મરણના ભયની આશંકાથી પર્વતની ગુફાઓમાં પેસી ગયા.
એ પ્રમાણે ત્રિભુવન સંક્ષોભ પામતાં તથા ચારણમુનિઓ પંચ નમસ્કારના સ્મરણમાં પરાયણ રહેતાં અને અંગરક્ષક દેવે વિવિધ આયુધ ઉપાડી તૈયાર થતાં, પ્રચંડ કેપના આડંબરથી ભીમ, લલાટ પર ભીષણ ભ્રકુટી ચડાવતાં અને કર-કમળમાં વજ ધારણ કરતાં દેવેંદ્ર કહેવા લાગે કે–“શાંતિકર્મના સમારંભમાં પણ આ તે કઈ વેતાલની ચેષ્ટા છે? અહો ! ભજનના પ્રથમ કવલકેળીયામાં જ આ તે મક્ષિકાપાત જેવું થયું, પૂર્ણ ચંદ્રના પ્રથમ ઉદયમાં દાઢાસમૂહવડે દુપ્રેક્ષ્ય એવા રાહુના આગમન જેવું થયું, કે સંકલ મંગળના નિધાનરૂપ તથા અનલ્પ માહાસ્ય અને બળના ભંડાર એવા તીર્થપતિના જન્મમહત્સવ વખતે આવું વિઘ ઉપસ્થિત થયું. અરે! અકાલે કુપિત થયેલ કૃતાંતના સમાગમને ઈચ્છતા કેઈ દેવ, દાનવ, યક્ષ કે રાક્ષસે પિતાના ભુજ-સામ
ને બતાવવા, કે જિનમહિમાને જોતાં પ્રગટેલ મત્સરને લીધે અથવા તે ભુવન-સંક્ષોભને જવાના કેતૂહલથી આમ કર્યું હશે. ” એમ સંશય થતાં તેણે અવધિજ્ઞાન પ્રયું જતાં જાણ્યું કે – આ તે ભગવંતના ચરણવડે મેરૂ કંપાયમાન થયેલ છે. એટલે તરતજ કેપ સંહરી, પોતાના કુવિકલ્પને નિંદતાં, પ્રભુને અનેક પ્રકારે ખમાવીને , હાથમાં કળશ લઈ ઉભેલા દેવતાઓને કહેવા લાગ્યા કે –“હે વિબુધે! જેમ પૂર્વે અહીં જ દેવતાઓએ શ્રી રાષભદેવને સ્નાત્ર-મહત્સવ કર્યો હતો, તેવી જ રીતે તમે કુવિકલ્પ તજી, ચરમ તીર્થનાથને સ્નાત્રાભિષેક કરે; કારણકે સર્વ જિનેશ્વરે સમાન બળશાળી હોય છે. શરીરનું ગુરૂત્વ કે લઘુત્વ છતાં વિદ્યાસમાં તે કાંઈ કારણભૂત નથી.” એ પ્રમાણે દેવેંદ્રના બેલતાં તરતજ સમકાળે બધા કળશેમાંથી, શરદઋતુના ચંદ્ર