Page Text
________________
૭૮
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
અશુભ-અકલ્યાણ થવાનું છે? કારણ કે અશ્વગ્રીવ સ્વામી સિંહને વ્યતિકર સાંભળવાથી પરમ સંતુષ્ટ (પક્ષે પરમ અસંતુષ્ટ) થયા છે, તેથી મહામંડલ (મંડલ-દેશ અથવા તરવાર) ને ઉપભેગ કરાવવા ઈચ્છે છે, ઉંચા પીલ (હાથી કે વૃક્ષ) ના અંધપર આરોપણ કરવા વાંછે છે, તેમજ પાણિગ્રહણ (વિવાહ અથવા હસ્તબંધન) કરાવવા ધારે છે.” એ પ્રમાણે સાંભળતાં પ્રજાપતિ રાજાએ વિચાર કર્યો– અહો આ દૂત ઇંદ્રિવારૂણી-ઇંદ્રાણીના ફળની જેમ બહારથી તે રમણીય લાગે છે, પરંતુ અંતરથી તે દુઃખના વિપાકરૂપ દ્વિઅર્થી વચન બેલે છે, માટે એ વચન સર્વથા દુઃખકારી છે અને બરાબર વિચારવા લાયક છે, કારણ કે ઉતાવળથી કરેલ કાર્યો પ્રાંતે દારૂણ નીવડે છે.” એમ ધારી તેણે દૂતને સ્વસ્થાને મોકલ્યો અને પોતે એકાંતમાં રહી, વિષમ અર્થનો નિર્ણય કરનારા તીક્ષણ બુદ્ધિશાળી મંત્રીઓને બોલાવ્યા. તેમને સારા આસન પર બેસારીને કહ્યું–“અહા ! અશ્વગ્રીવ રાજા મને એમ ફરમાવે છે કે “કુમારેને સત્વર મારી પાસે મોકલી આપ” માટે આ બાબતમાં શું કરવા ચગ્ય છે તે કહે,” મંત્રીઓ બેલ્યા–હે દેવ ! અશ્વગ્રીવ ઉત્કટ પરાક્રમી અને મંત્ર-પ્રચારમાં બહુ ગૂઢ છે અને તમે તેના જ સેવક, નિરંતર આજ્ઞાવર્તી અને અલ્પ બળવાળા છે, માટે તેની સાથે વિરોધ કે ? પિતાની શકિત ઉપરાંત કેપ કરે, તે વિનાશનું કારણ છે.” રાજાએ કહ્યું–જે એમ હોય, તે કુમારને ભલે મકલી છે..” 'મંત્રીઓએ જણાવ્યું છે. દેવ ! કુમારે હજી પૂરા બળવંત થયા નથી અને સેવાવિધિથી અજ્ઞાત છે, તે તેમને શી રીતે મોકલવા ? અને વળી કહ્યું છે–યદ્યપિ અતિ વિષમાર્થ સાધવામાં લક્ષ્મી પણ કદાચ સમર્થ હોય, તે પણ ભુજંગવડે ભીમ એવા બિલમાં કોઈ પિતાને હાથ નાખે? તેમજ ગમ્યાગમ્યના પ્રકારને ન જાણનાર તથા કાલુખ્ય-દોષથી વ્યાપ્ત એવા જળની જેમ રાજાનું ચિત્ત અવશ્ય નિમ્ન - અધ સ્થાને જ આકર્ષાય છે. વળી કપાસની કણિકા સમાન એ સેવા પરકાયને સાધી શકતી નથી, તેમાં પણ રાજાઓની સેવા તે ઉભયાર્થ સ્વ-પર-કાર્યને વિનાશ કરનારી નીવડે છે, કારણ કે યથાકથિત વિધાનથી વિમુખ થયેલા અને શિથિલ મનવાળા પુરૂષને દુઃસાધ્ય વિદ્યાની જેમ સેવા સત્વર વિનાશ પમાડે છે. એ પ્રમાણે હે દેવ ! કુમારેમાં સ્વામીની સેવા સાધવાની કોઈપણ રીતે ગ્યતા નથી, માટે દૂતને સ્નિગ્ધ વચનથી સમજાવી રાખે.”
એમ મંત્રીઓના કહેવાથી પ્રજાપતિએ તને બેલાવીને શાંત વચનથી કહ્યું– “હે ભદ્ર! તું જઈને અશ્વગ્રીવને કહે કે–કુમારે તમારી સેવા સાધવાને
ગ્ય નથી, માટે પ્રજાપતિ પોતે જ આવવા ધારે છે.” દૂત બે –અરે પ્રજાપતિ! પિત્તથી પામર બનેલા પુરૂષની જેમ વારંવાર આમ શું બોલે છે? તું
| SR No. | 005748 |
| Book Title | Mahavir Charitra Bhashantar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunchandra Gani |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 550 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |