________________
કથા
.
-૨૧). સુગ્રીવ અને લક્ષમણ માર્ગમાં પડતા કિષ્કિન્ધ પર્વત પર રામનું ધ્યાન ખેંચે છે. ૨૨), રામને પિતાને ત્યાં રોકાઈને આતિથ્ય સ્વીકારવાની વિનંતી કરે છે. પરંતુ તે શક્ય નથી એમ જણાવે છે. રામને સુગ્રીવ વાલિપુત્ર અંગદને યુવરાજપદે સ્થાપવાને વિચાર જણાવે છે.
લક્ષમણ સીતાને માલ્યવાન પર્વત બતાવે છે, (લે. ર૫). રામ સીતાને ભગુઋષિને આશ્રમ બતાવે છે, (લે. ૨૬). ત્યારબાદ સીતાના પૂછવાથી રામ તેમને હિમાલય પર્વતની શ્રેષ્ઠતા અને શોભાનું વર્ણન કરે છે(લે. ૨૮૩૦). ત્યારબાદ રામ પુષ્પકને પ્રયાગ તરફ વાળવાની આજ્ઞા આપે છે. પાછા વળતાં વિમાનમાંથી લક્ષમણની નજર અધ્યા તરફ દેડતા કેઈક માણસ પર પડે છે અને તે વિશે લક્ષમણ વિભીષણને પૂછે છે. વિભીષણ તેને દૂરથી પણ તરત ઓળખી લે છે(પૃ. ૧૪૪). હવે કવિએ બીજુ દશ્ય બાજુમાં બનતું બતાવ્યું છે.
કાપટિક અયોધ્યા તરફ દેડી જઈને નગરીની સીમ આગળથી જ “મુનિકુમારક”ના વેશે જાય છે. દૂરથી કે પુરુષ પાસેથી મેનિકુમારકને ભરત વિશેના સમાચારની ખબર પડે છે કે ભરત તો નંદિગ્રામમાં રહે છે(પૃ. ૧૪૫) ત્યારે તે પુરુષ સાથે મુનિમારક (કાપેટિક) નંદીગ્રામ જાય છે. રસ્તામાં કાપટિક તે પુરુષ પાસેથી ત્રણેય દુઃખી માતાએ ભરતના કહેવાથી અયોધ્યામાં રહે છે અને શત્રુન સીમમાં રહીને નગરીનું રક્ષણ કરે છે ઇત્યાદિ વિગતે જાણી લે છે. આટલી વાત કરતાં કરતાં તેઓ બંને નંદિગ્રામ આવી પહોંચે છે. ત્યાં ભારતની પાસે વસિષ્ઠ ઋષિને સંદેશ લઈને શિષ્ય જાકરણ્ય આવી પહોંચે છે. તે ભારતને ભગવાનને આદેશ જણાવે છે કે “તમે લંકા પર યુદ્ધ માટે પ્રયાણ કરવા માટે બહુ ઉત્સુક છે તે પણ તમારે અમારા આગમનની રાહ જોવી.” એટલે કે અમારા આવતાં પહેલાં તમારે લંકા પ્રત્યે પ્રસ્થાન ન કરવું એટલું કહીને જનકર્ય ચાલ્યું જાય છે. ભારત તે રાવણ સાથે યુદ્ધ કરવા ઉત્સુક છે (પૃ. ૧૪૬) ! ને તેવામાં કાપટિક આવીને સેવક દ્વારા ભરતને કહેવડાવે છે કે “હું અગત્ય ઋષિની આજ્ઞાથી કેટલાક સમાચાર કહેવા આવ્યું છું અને ઉતાવળમાં છું.” પેલા પુરુષ પાસેથી કાપટિકના આગમનના સમાચાર જાણ્યાથી ભરત કાપેટિક પાસેથી સમાચાર જાણવા માટે ઉત્સુક બને છે અને રામ-લક્ષમણુના સમાચાર માટે ચિંતિત બને છે. ઉદ્વિગ્ન કાર્પેટિક દંભ અને આડંબરપૂર્વક દુખને દેખાવ કરીને દૈવને કારણે થતી અસ્વસ્થતા વ્યક્ત કરીને ન છૂટકે સમાચાર આપે છે કે સીતાને ખાતર રામ-લક્ષમણની સાથે યુદ્ધ કરીને રાક્ષસરાજ પુષ્પક