Ullaghraghav Ek Adhyayan

SR No.: 005744
Original Sutra Author: N/A
Author: Vibhuti V Bhatt
Publisher: Vibhuti V Bhatt
Publication Year: 1989
Total Pages: 158
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 22

પ્રકરણ ૨
કથાનક
આરંભે શ્રીકૃષ્ણની વંદના આવે છે કે “શ્રીકૃષ્ણને નમન છે, જેમને નમવાથી સંસારરૂપી કાદવમાંથી મુક્તિ મળે છે. કાલિન્દીના કિનારે વિહાર કરતા શ્રીરાધાકૃષ્ણ આપણું રક્ષણ કરે.” ઇત્યાદિ. નાન્દી પૂરી થયા પછી સ્થાપક પ્રવેશીને જણાવે છે કે “આ આહૂલાદક શરદ ઋતુ ચાલે છે તે શ્રી દ્વારકાધીશ સમક્ષ આ દેવઊઠી એકાદશીના શુભ પર્વ નિમિત્ત બધે ઠેકાણેથી એકઠા થયેલો ભાવિક ભક્તોની આગળ રામચંદ્રજીનું ચરિત્ર ભજવીને મારી જાતને ધન્ય બનાવું એમ વિચારીને તે નેપથ્યમાંથી નટીને બોલાવે છે. તેઓ બંનેને સંવાદ પરથી નાટકના કર્તા-કુમારપુત્ર શ્રી સોમેશ્વરદેવ નામના બ્રાહ્મણે રચેલા “ઉલ્લાઘરાઘવ નામના નાટકને ભજવવાનું યોગ્ય છે એમ સૂચવાયું છે. વસિષ્ઠ કુલના સેમેશ્વરદેવ, જેને ચૌલુક્ય રાજા માન આપતા અને રઘુવંશીય શ્રી દશરથીના કુલ ગેર પણ વસિષ્ઠ કેવો જોગાનુજોગ ! અને વિદ્વાન બ્રાહ્મણમંડળી એ નાટકના પ્રેક્ષક-સામાજિક-તરીકે ઉપસ્થિત છે. નહી પિતાની પુત્રી સાસરે વિદાય થવાથી ઉદ્વિગ્ન છે. તેથી તેને મનુષ્યતાને શુભાશુભની રચનામાં વિધિ જ સર્વશક્તિમાન છે એમ દિલાસ આપીને મુખ્ય અંકની કથાનું સૂચન કરી દે છે.
' પ્રથમ અંકમાં વત્સરંગમંગલ નામને નટ શતાનંદની ભૂમિકામાં પ્રવેશે છે, એ જનક રાજાને પુરહિત છે. રામના શિવધનુષ્યભંગના પરાક્રમથી અને અને સીતાજીના સ્વયંવર અને વિવાહથી જનકરાજા અતિ પ્રસન્ન છે. તેવામાં સીતાજીને લઈને વિદાય માગવા માટે રામ-લક્ષમણ પ્રતિહારી સાથે પ્રવેશે છે. દૂરથી જ તેમને જોઈને પુત્રી વિદાયને લીધે જનક રાજા દુઃખી થઈને પિતાનું વાત્સલ્ય અને પુત્રીવિદાયનું દુઃખ વ્યક્ત કરે છે અને વૈશ્વાનરને પ્રાર્થના કરે છે, મારી પુત્રીના પાલક, રક્ષક અને પિતા બનજો.” (પાતા, પિતા અને પવિતા થશે). શતાનન્દ જનિયા સાથે પાછા વળતા રામનું માર્ગમાં રાવણ જેવા રાક્ષસોથી રક્ષણ અને કલ્યાણ થાય તેવી શુભેચછા વ્યક્ત કરે છે. વિદાયનું મુહૂર્ત વીતી ન જાય તેથી જનક શતાનન્દને કહે છે “વૈદેહીને વળાવવાનો સમય થયો છે તેથી જલદીથી બેલા, એટલામાં આપણે યજ્ઞશાળામાં સીતાને પગે લગાડવા માટે જઈ પહોંચીએ.” આમ વિદાય વેળાએ અગ્નિનારાયણની પ્રદક્ષિણ અને પ્રણામ કરીને સીતા પિતાને