Page Text
________________
પાત્રસૃષ્ટિ
બધા આચાર્યોએ ધીરદાર નાયક તરીકેના ગુણે ગણાવ્યા છે. તે દૃષ્ટિએ જોતાં નાટકને નાયક ધીરેદાર છે.
સેમેશ્વરે પિતાના નાટક માટેના નાયક તરીકે પ્રખ્યાત દિલીપ કુલકાનશરીન, રઘુવંશભૂષણ, ધીરોદાત્ત નાયકને યોગ્ય સર્વગુણસંપન્ન, પૂર્ણ પુરુષોત્તમ રામચંદ્રની પસંદગી કરી છે. તેનું વ્યક્તિત્વ વિષ્ણુના અંશ તરીકે પૂજ્ય હોવાથી દિવ્ય અને મનુષ્યાવતાર તરીકે માનુષીભાવ અનુભવતા પણ બતાવ્યા હોવાથી અદિવ્ય એમ બંને પ્રકારના કહી શકાય તેમ છે. ઉદાત્ત ગુણવાળા રામને માનુષીભાવ અનુભવતા બતાવ્યા છે. નાયક રામનું વ્યક્તિત્વ તેમની માતા-પિતા સમક્ષ, વડીલે, ભાઈઓ, મિત્ર શત્રુ વગેરે સમક્ષ તથા પત્ની સીતા આગળ ભિન્ન ભિન્ન છતાં નોખી રીતે ખીલી ઊઠે છે, શોભી રહે છે. આ નાટકમાં નાયક-રામચ દ્રજીનાં બાહ્ય સન્દર્યના વર્ણન કરતાં એની આંતરિક સમૃદ્ધિને તથા એના વ્યક્તિત્વને વધુ સારે પરિચય થાય છે.
પ્રથમ અંકમાં પરશુરામને ગર્વ ભંગ વૈષ્ણવીય ધનુષ્યના ભંગની સાથે જ કર્યો તે પરાક્રમ દર્શાવવામાં રામના દૌર્ય, વિનમ્રતાના ગુણોને પરિચય થાય છે. તે કવિના શબ્દોમાં-- "आदाय रामः सहसैव नीचैश्चकार चापं च मदं च तस्य ॥" “.. તું ન જ ક્વિંતં ઋત્તિ 7િ સ્થિત પૂર્વવત્ ”
(g, ૨૭) રામે ધનુષ્ય એકદમ નીચે નમાવ્યું તેની સાથે તેને મદ પણ નીચે ઉતાર્યો). પરશુરામની કઠોર અને ઉગ્ર વાણી તથા ક્રોધ આગળ રામનું શાંત અને ધીર વ્યક્તિત્વ દર્શાવતાં કવિ કહે છે કે પરશુરામે આપેલું ધનુષ્ય નમાવ્યાથી અને પરશુરામના ક્રોધથી પણ તેઓ કુદ્ધ ન થયા, ગર્વિત પણ ન થયા. પહેલાની જેમ સ્થિર (તટસ્થ) રહ્યા. ' - રામને પરશુરામ પરના વિજય માટે પિતાનાં વખાણ પુરવાસીઓ કરે છે તે ગમતું નથી. તે ભાવ રામ વ્યક્ત કરે છે તેમાં તેમનું નિરહંકારીપણું અને ગુરુજન પ્રત્યે આદર સૂચિત થાય છે.” રાજા દશરથે પુત્ર રામને રાજ્યની ધુરા સોંપવા માંડી ત્યારે રામે રાજ્યશ્રી કરતા પિતૃચરણ સેવવામાં પ્રવૃત્ત રહેવાની ઈચ્છા પ્રગટ કરી છે ત્યારે, ૪કેકેયીની બે આજ્ઞાઓને રાજાએ લખેલે પત્ર મંથરા રામને આપે છે ત્યારે અને વનવાસની આજ્ઞા શિરોમાન્ય કરે છે ત્યારે રામની માતૃ-પિતૃભક્તિની
| SR No. | 005744 |
| Book Title | Ullaghraghav Ek Adhyayan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vibhuti V Bhatt |
| Publisher | Vibhuti V Bhatt |
| Publication Year | 1989 |
| Total Pages | 158 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |