________________
નિવેદન
પૂરાં એકવીસ વરસ પછી આ ગ્રંથની ત્રીજી આવૃત્તિ પ્રગટ કરતાં સસ્તું સાહિત્ય આનંદે અનુભવે છે.
અંહીં શ્રીમદ્ શંકરાચાર્યે ગુરુ તથા શિષ્યના સંવાથી વિવેક, વૈરાગ્ય, સંપત્તિ, ક્રમ, તિતિક્ષા, ઉપરતિ તથા આત્મા-અનાત્મા ઇત્યાદિ અનેક વિષયો ૧૦૦૬ શ્લોકોમાં સમજાવ્યા છે. સજ્જનોના હૃદયની અજ્ઞાનરૂપ ગ્રંથિઓના છેદન માટે આ ગ્રંથની રચના થઈ છે એવું એમણે પોતે જ અહીં કહ્યું પણ છે.
આધ શંકરાચાર્ય એક યુગપુરુષ, ધર્મશાસક અને કર્મયોગી હતા. બત્રીસ જ વરસની ટૂંકી જિંદગીમાં સમગ્ર ભારતમાં સનાતન વૈદિક ધર્મની પુનઃ પ્રતિષ્ઠાનું એમનું ભગીરથ કાર્ય લક્ષમાં લેતાં એમને ભગવાનની વિભૂતિ લેખે કે અંશાવતારરૂપે જોવાનું વલણ સમજી શકાય છે.
શ્રીમદ્ શંકરાચાર્યે વેદવ્યાસનાં બ્રહ્મસૂત્રો ઉપર, ઉપનિષદો ઉપર અને ભગવદ્ગીતા ઉપર અદ્વૈત સિદ્ધાન્તનું પ્રતિપાદન કરનારાં ભાષ્યો કર્યાં છે, भे પ્રસ્થાનત્રયી કહેવાય છે. તેમનાં આ ભાષ્યો જગતના તત્ત્વચિંતકોમાં આજે પણ એમને એક અપ્રતિમ પ્રતિભારૂપે ઊપસાવી આવતો વિશ્વવારસો બની રહ્યાં છે. પ્રસ્તુત ગ્રંથ તેમની આ નિરૂપણાને પદ્યાત્મક શ્લોકોમાં સરળ ને સુંદર રીતે મૂકી આપે છે.
પ્રસ્થાનત્રયીનાં ભાષ્યો ઉપરાંત શ્રીમદ્ શંકરાચાર્યે આત્મવિદ્યાના પ્રમાણભૂત એવા અનેક ગ્રંથો રચ્યા છે. તે પૈકી 'વિવેકચૂડામણિ', ‘મણિરત્નમાળા’, ‘શત શ્લોકી’, ‘ઉપદેશસાહસ્રી’, ‘સ્તોત્રસંગ્રહ’ તથા તેમનાં ભાષ્ય સાથેનાં ઈશ, કેન, કઠ, પ્રશ્ન વગેરે પ્રમુખ અગિયાર ઉપનિષદો મૂળ સાથે આ સંસ્થા તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલા છે.
પ્રસ્તુત પુસ્તક તેમ જ ‘આત્મા-અનાત્માવિવેક' માટે ગંગાસ્વરૂપ ભાનુમતીબહેન મનસુખલાલ દવે (ભાવનગર) તરફથી મળેલ રૂપિયા પંદર હજારની વિકાસ-સહાય બદલ સંસ્થા કૃતજ્ઞ છે.
મકરસંક્રાન્તિ ૨૦૫૫ (તા. ૧૪-૧-૧૯૯૯)
આનંદ ન. અમીન પ્રમુખ, સસ્તું સાહિત્ય મુદ્રણાલય ટ્રસ્ટ
