________________
• नास्ति कुतो भयं अस्यअकुतोभयः । • पचतभृज्जता । • खादतमोदता । • अश्नीत पिबत इत्येवं सततं यत्र अभिधीयते सा= अश्नीतपिबता । • अहं अहं इति यस्यां क्रियायामभिधीयते सा - अहमहमिका । अहंपूर्विका । • आहोपुरुषिका । • कान्दिशीकः ।
મધ્યમપદલોપી (શાક પાર્થિવ કર્મધારય સમાસ) જેમાં પૂર્વપદ સામાસિકપદ હોય અને ઉત્તરપદ સાથે સમાસ થતી વખતે સમાસિકપૂર્વપદના છેલ્લા પદનો લોપ થાય છે. • शाकप्रियः पार्थिवः - शाकपार्थिवः । कस्तुरीप्रधानः मृगः =कस्तुरीमृगः ।
• देवपूजकः ब्राह्मणः - देवब्राह्मणः । • मेरुनामा पर्वतः - मेरुपर्वतः । . • कल्पपूरकः वृक्षः - कल्पवृक्षः । જ વિગુત્યુ જેમાં પૂર્વપદમાં સંખ્યાવાચક વિશેષણ હોય, તથા સમાસમાં સમૂહની વિવલા હોય તો આ સમાસ થાય અને નપુંસક એકવચનમાં આવે ud. • त्रयाणां भुवनानां समाहारः - त्रिभुवनम् ।
• पञ्चानां पात्राणां समाहारः = पञ्चपात्रम् । નિયા :- ૧ ઉત્તરપદમાં અંતે મ હોય તો શું થાય અને સ્ત્રીલિંગમાં આવે.
तत्रयाणां लोकानां समाहारः = त्रिलोकी । एवं ... अष्टाध्यायी । पञ्चवटी। પરનું પાત્ર અને મુવન શબ્દ ઉત્તરપદમાં હોય તો ઉપરોક્ત મુજબ જ થાય.
ut.. पञ्चपात्रम् । २ उत्त२५४मा भत. आ, अक्ष, अङ्ग होय तो पिये ई याय. त.. पञ्चानां खट्वानां समाहारः पञ्चखट्वी । खट्वम् ।
• पञ्चतक्षी / तक्षम् । • पञ्चाङ्गी । पञ्चाङ्गम् । ૩. ઉત્તરપદમાં અંતે દીર્ઘ રવર હોય તો તપુરુષના સામાન્ય નિયમથી હસ્વ થાય au.t.• सप्तानां पृथ्वीनां समाहारः इति सप्तपृथ्वि । • पञ्चगुः । નોટ-પૂર્વપદ કોઇ દિશાવાચક કે સંખ્યા વાચક શબ્દ હોય અને આખો સમાસ કોઇ વિશેષ નામ થતું હોય નો દ્વિગુ સમાસ ન થાય, કર્મધારય જ થાય.
.... सप्त च ते ऋषयश्च - सप्तर्षयः । (• पञ्च ते जनाश्च - पञ्चजनाः । • उत्तरश्चासौ ध्रुवश्च = उत्तरध्रुवः ।
112
