________________
‘દેવ’ નામ ધરાવે છે, એવા અનેક દેવો છે અને તેમની ભક્તિ પણ વિચિત્ર અનેક પ્રકારની છે.
એક રાગથી ભક્તિ, બીજી દ્વેષથી ભક્તિ, તેથી સર્વ વિચિત્ર ભક્તિ સમજવી.
કેવળ એક વીતરાગ પરમાત્માની ભક્તિ, તે મુક્તિ નિમિત્ત હોય છે, તે અચિત્ર ભક્તિ કહેવાય.
ભાવાર્થ : મનુષ્યલોકની જેમ નારકલોક અને સ્વર્ગલોક એ પણ જીવનો સંસાર જ છે. ત્યાં જનારને પણ જન્મ-મરણ કરવાં પડે છે.
આ બંને લોકમાં પણ દેવો હોય છે, પણ તેઓ વીતરાગભાવને પામેલા નથી હોતા.
આ દુનિયાના અનેક જીવો તેમને ભજે છે. તેમાંના કેટલાક રાગથી ભજે છે, કેટલાક દ્વેષથી ભજે છે.
આ જાતની ભક્તિ, શુદ્ધ ભક્તિસ્વરૂપ નથી હોતી, પણ અશુદ્ધ હોય છે, વિચિત્ર હોય છે, વિકૃત પ્રકારની હોય છે.
જ્યાં સુધી ચિત્ત ચોક્ખ નથી હોતું, પણ તેમાં જુદા જુદા સ્થૂલ આશયોનાં ચિત્ર હોય છે, ત્યાં સુધી તે ચિત્ત વડે અચિત્ર ભક્તિ નથી થઇ શકતી.
કાણાવાળી નાવમાં બેસીને સાગરને તરવાની આશા નિષ્ફળ નીવડે છે, તેમ સદોષ દેવ-દેવીઓને ભજવાથી મુક્તિની આશા નથી ફળતી.
ચોથી દીપ્રાર્દષ્ટિની સજ્ઝાય
૮૯