________________
અર્થ : અવેધ-સંવેઘ પદવાળો ભવાભિનંદી જીવ (૧) લોભી = સર્વત્ર યાચક, ધન છતાં નિર્ધન જેવો, (૨) કૃપણ = કોઇને દ્રવ્ય આદિ ન આપનાર, (૩) દયામણો સર્વનું અહિત ઇચ્છનાર, (૪) માયી = કપટી, ગુપ્ત સ્વાર્થસાધક, (૫) મત્સરનું સ્થાન = પારકાના સુખે દુઃખી, (૬) ભવાભિનંદી સંસારમાં આનંદ માનનાર, (૭) ભયભર્યો = સહુથી ભય પામતો રહેનાર, (૮) અયાણ = અજ્ઞાન - આ આઠ દોષવાળો હોય. અર્થાત્ આ આઠ દોષ જેનામાં હોય તે પ્રાણી ધર્મનો આરંભ તો કરી શકે, પણ તેના હૈયામાં ધર્મ ન હોવાથી તેનું પ્રણિધાન સંસાર હોવાથી તેમાં તે નિષ્ફળ નીવડે.
ભાવાર્થ : અવેઘ-સંવેઘપદ કેવા જીવને હોય તે આ ગાથામાં આપણે વાંચ્યું.
હવે આપણે આપણું હૈયું વાંચીએ. તેમાં આ આઠ દોષ પૈકી કયો દોષ કેટલા પ્રમાણમાં છે તે બરાબર જોઇ જવું જોઇએ. ધનનો લાભ આપણને વળગેલો છે કે દાન કરવાની વૃત્તિ, માંગતાં આપણો હાથ અચકાય છે કે નહિ, ધન હોવા છતાં આપણું વર્તન નિર્ધન માણસ જેવું છે કે અમીરાતભર્યું - આ બધી જાતતપાસ દ્વારા એ નક્કી કરી શકીએ કે લોભરૂપી સર્પ આપણને કેવોક ડસ્યો છે.
=
=
તે સિવાય બાકીના સાતે દોષો આપણા જીવનમાં કેટલા પ્રમાણમાં છે તે તપાસીને તેને નાબૂદ કરવા માટે દાનાદિ
ચોથી દીપ્રાર્દષ્ટિની સજ્ઝાય
૭૭
