________________
નિયમ પંચ ઇહાં સંપજે, મન. નહિં કિરિયા ઉદ્વેગ; મન.
જિજ્ઞાસા ગુણતત્ત્વની, મન.
પણ નહિં નિજ હઠ ટેગ. મન.................... અર્થ : આ દૃષ્ટિમાં પૂર્વોક્ત પાંચ નિયમ સંપજે, મોટી ક્રિયામાં અખેદપણે પ્રવર્તે અર્થાત્ પરલોક હિતાર્થે કામ કરતાં ઉદ્વેગ ન પામે. શુદ્ધ ગુણતત્ત્વની જિજ્ઞાસા હોય તથા પોતાની હઠનો વિશેષ આગ્રહ ન હોય.
ભાવાર્થ : પહેલી મિત્રાદૃષ્ટિમાં હોય છે તે પાંચ યમના યથાશક્ય પાલન ઉપરાંત શૌચ, સંતોષ આદિ પાંચ નિયમોનું શક્ય પાલન તારા નામની આ બીજી દૃષ્ટિમાં હોય છે.
પહેલી ષ્ટિમાં ખેદ નામનો દોષ નથી હોતો તેમ આ બીજી ષ્ટિમાં ઉદ્વેગ દોષ એકદમ મંદ પડી જાય છે.
ઉદ્વેગની અધિક મંદતાના કારણે પારમાર્થિક કાર્યોમાં કંટાળો નથી આવતો, ઉત્તમ અનુષ્ઠાન ઉમંગપૂર્વક કરી શકાય છે. ઉદ્વેગ એ આર્તધ્યાનનું અંગ છે.
ઝાંખા પણ આત્મબોધવાળા જીવને આ અંગનું પોષણ ક૨વામાં કોઇ રૂચિ નથી રહેતી. એટલે તેનામાં તત્ત્વરૂચિ જાગે છે. તાત્ત્વિક જિજ્ઞાસા પ્રગટે છે.
જિજ્ઞાસા એટલે તત્ત્વ જાણવાની તીવ્ર ઉત્કંઠા, ઇચ્છા..
દ્વિતીય તારાદેષ્ટિની સજ્ઝાય
૩૯