________________
જેમ મુનિરાજ ઉપશમ કે ક્ષપક શ્રેણિરૂપ ગિરિ=પર્વત ઉપર આરોહે=ચઢે, તેમ અહીં પરિણામની ધા૨ાએ આત્માના પંડિતવીર્યના વિલાસે તે પણ ગુણ શ્રેણિને આરોહે, માટે તેની ગતિ ભવગતિથી ન્યારી હોય.
ભાવાર્થ : આ આઠમી દિષ્ટ પરા નામની છે અને તેનું આ ‘પરા’ નામ સર્વથા યથાર્થ છે, કારણ કે એનાથી પર કોઇ નથી અને એ સર્વથી પર છે, ૫૨મ છે, સર્વોત્કૃષ્ટ છે, ઊંચામાં ઊંચી છે. અત્રે જ આધ્યાત્મિક વિકાસરૂપ યોગની પરાકાષ્ઠા – છેલ્લામાં છેલ્લી હદે પ્રાપ્ત થાય છે. અર્થાત્ અત્રે આત્મા સાક્ષાત્ પરમાત્મા બને છે.
આ દૃષ્ટિમાં ચંદ્રપ્રભા સમાન નિર્મળ બોધ, યોગનું આઠમું અંગ સમાધિ, આઠમા આસંગ નામના દોષનો ત્યાગ અને પૂર્ણ-પ્રવૃત્તિ નામના ગુણની સંપ્રાપ્તિ હોય છે.
સૂર્યનો પ્રકાશ તેજસ્વી છે, પરંતુ તાપ પમાડે છે અને ચંદ્રનો પ્રકાશ તો કેવળ સૌમ્ય ને શાંત હોઇ શીતળતા ઉપજાવે છે, પરમ આલ્હાદ આપે છે. એટલે ચંદ્રના પ્રકાશનું સ્થાન સૂર્ય કરતાં ચઢિયાતું માન્યું છે. આમ પૂર્ણ ચંદ્રની જેમ જ્યાં પૂર્ણ જ્ઞાનચંદ્રનો પ્રકાશ સોળે કળાએ ખીલી ઉઠે છે, એવી આ દૃષ્ટિનો બોધ પરમોત્કૃષ્ટ હોય છે અને તે બોધ – ચંદ્રની જ્યોત્સના સમસ્ત વિશ્વને પ્રકાશિત કરે છે, પણ તે વિશ્વરૂપ થતો નથી. અને આમ બોધની પરાકાષ્ઠા પ્રાપ્ત હોવાથી અત્રે યોગનું આઠમું અંગ સમાધિ પ્રાપ્ત થાય છે.
૧૬૦.........
.આઠ દૃષ્ટિની સજ્ઝાય