Page Text
________________
૨: શ્રી અજિતનાથ સ્તવન
[૫૭ અવલંબને ખેંચાયે છે. વિકાસમાગમાં એનું હજુ કયું સ્થાન છે એ લક્ષ્યમાં રાખવું.
સૂચિત અર્થ_“આનંદઘન મત અંબ” આ પદને મને એક નવીન અર્થ સૂચિત થાય છે. હે આનંદઘન! તું ખાટો થઈ જા મા, તું નારાજ ન થા. “અંબ” શબ્દને અર્થ પ્રાકૃત કેશ પ્રમાણે ખાટો, અમ્લ થાય છે. અંબ શબ્દ નામ હોય ત્યારે તેને અર્થ એ થાય છે, “છાશ, મદ્દો, નિષ્ફર વચન” વગેરે અર્થો પણ થાય છે. અને એ શબ્દ વિશેષણ હોય ત્યારે એને અર્થ તામ્ર કે લાલવર્ણવાળ” થાય છે. એ ક્રિયાપદ હેય તે “અંબ” ધાતુને અર્થ “જવું” થાય છે. હકીકત એમ છે કે પ્રભુની સ્તુતિ કરતાં અને પંથનું અવેલેકન કરતાં આ પ્રાણ જરા મૂંઝવણમાં પડી ગયે, એને અવકન કરતાં જણાયું કે રાગ-દ્વેષાદિ મહામલેને ભગવાને જીત્યા છે, તેનાથી તે પિતે જિતાઈ ગયો છે. એને શંકા પડી કે પિતે એવા સંગમાં પુરૂષનું–નરનું -બહાદુરનું નામ ધારણ કરી શકે ખરે? અને પછી એણે માર્ગ નિહાળવાના એકથી વધારે . ઉપાયે વિચાર્યા, એમાં પણ એને બરાબર ઘાટ ન બેઠો, એને માર્ગદર્શનના ચારે માર્ગોમાં વિરલતા લાગી. અંતે એને દિવ્ય નયન (વિશિષ્ટ જ્ઞાન)ને વિરહ સાલ્ય અને છેવટે વત્તા-ઓછા
ગને અનુસાર વત્તા-ઓછો બોધ માત્ર આધાર છે એમ લાગ્યું. પણ એને ખાતરી થઈ ગઈ કે કાળલબ્ધિની નજરે ગ્ય કાળે આવશે ત્યારે પિતે માર્ગને બરાબર નિહાળશે. આ આશાના ટેકાએ આ પ્રાણી જીવે છે, એમ હે પ્રભુ! તમે જાણજે. અહીં ચેતનની સ્તવના કે ચિંતવના પૂરી થાય છે. - પછી એ પિતાની જાતને કહે છે કે હે આનંદઘન! હે ચેતન! તું ખાટો થઈ જઈશ મા, નિરાશા ધારણ કરીશ નહિ. તને એમ લાગ્યું કે તારું નામ પુરુષ કેમ હોઈ શકે?_એવી ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. કાળલબ્ધિને લઈને તારાથી પણ પંથને નિહાળવાનું કામ બની શકશે અને એ સફળ આશાના ટેકા ઉપર જ જીવવાનું બને છે, એમ એ પિતે ભગવાનને ચેખ્ખા શબ્દમાં કહી દે છે અને છેવટે પિતાની જાતને કહે છે કે હે આનંદમય ચેતન! તું અંબ (ખાટો) મત (ભા નહિ) થઈ જા! તારે માટે સારું ભવિષ્ય છે, સ્થિતિ પરિપકવ થવાની તારે આશા છે અને એ આશા એ મોટો ટેકે છે.
આ પ્રમાણે સૂચિત અર્થ કરતાં ચેતનરાજે પંથડે નિહાળવાનું જે કામ સ્તવનની શરૂઆતમાં આદર્યું અને માર્ગદર્શનમાં જે મુશ્કેલીઓ જણાય તેને અંગે ભવિષ્યમાં સર્વ ઠીક થઈ જશે એ આશા પર વાત મૂકી, ત્યાં એનું કથન પૂરું થાય છે અને પછી તે પિતાની જાતને
૧. આ પ્રમાણે સૂચિત અર્થ કરવામાં “અંબ' શબ્દને આજ્ઞાથે બીજા પુરુષનું એક વચન ગમ્યું અને મત ને અર્થ “મા” “નહિ” એમ ગણ્યા. આ સૂચિત અર્થે વિચારવા જેગ છે. સંસ્કૃત કેશ પ્રમાણે અ” ધાતુ આત્માને પદ, પ્રથમ ગણને છે, તેનો અર્થ ‘જવું' એવો થાય છે. અશ્વતે. આ ભાવ લેવામાં આવે તે હે આનંદધન, તું જા મા–નિરાશ ન થઈ જા, તારે માટે હજુ ભવિષ્ય છે–આ પ્રમાણે ભાવાર્થ
થાય છે.
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |