Page Text
________________
૨:મી આંજતનાથ સ્તવન
ક્ષ
ખ્યાલ કરતાં કે એના પરિષહેા અને ઉપસગેર્ડને બરાબર લક્ષ્યમાં લેતાં, એનાં તપ, ત્યાગ અને મહાવ્રતની ભાવનાએ વિચારતાં એના ત્યાગ વખતે થતી વિચારણાને લક્ષ્યમાં લેતાં એ માત્ર ઘણા આકર લાગે છે.
જે માગે પ્રભુ ગયા, જે મહાન ત્યાગ પ્રભુએ કર્યાં, જે ભાગે વીતરાગ દેવે આપ્યા, જે સ્વપરનું વિવેચન જિનદેવે કર્યું, જે સ`સારને ભગવાને તિલાંજલિ આપી, જે ખાવાપીવાની કે ભોગવવાની વસ્તુ પર કાબૂ મેળવ્યો, ત્યાં તે આપણને પગ મૂકવાનું પણ સ્થાન રહેતું નથી, ત્યાં નિહાળવાની વાત તે બાજુ પર રહી, પણ અંદર પગ ટકાવવાનું કે મૂકવાનું ઠેકાણું પણુ મળતું નથી.
‘ચરણધરણ ’ના બે અર્થ સૂઝે છે : ચરણુ એટલે પગ અથવા ચરણ એટલે ચારિત્રમાં ચ. માત્ર આગમર્દષ્ટિએ વસ્તુના વિચાર કરવામાં આવે તે ચરણસિત્તરી-કરણસિત્તરી ધારણ કરવાનું મહાઆકરું લાગે છે, એને માટે ઠામ મળતું નથી અથવા આગમષ્ટિએ વસ્તુ-વિચારણા કરવામાં આવે તો પગ મૂકવાનું ઠામ પણ મળતું નથી. વીતરાગદેવે વસ્તુના વસ્તુગત ભાવે બતાવ્યા છે, એમાં ઇન્દ્રિય પર અને કષાવ-વિકારો પર સયમ રાખવાની જે વિગતો બતાવી છે, એમણે જે પરિષદ્ધ–ઉપસગેર્યાં સહન કર્યા છે, એમણે જે ૪ર દોષ રહિત આહાર લેવાના પિંડવ્યવહાર બતાવ્યા છે અને એમણે જે શરીર પર માહમમતાના ત્યાગ બતાવી મન પર સંયમ રાખવાની અનેક ખાખતા ભારે ઝીણવટથી પણ ચોખવટ પૂર્ણાંક બતાવી છે, ત્યાં તે માર્ગ નિહાળવાનુ એટલે એને સમજીને અનુસરવા કે તેમણે બતાવેલ માગે વવાની વાત તે શી કરવી, પણ ત્યાં તે પગ મૂકવાની વાતનાં પણ ઠેકાણાં પડે તેવું નથી.
અહી' માગ નિહાળવામાં અને વલેાકન કરવાની બાબતના તફાવત બરાબર ધ્યાન પર આવે છે. માનુ અવલોકન કરી જવું હેાય તે તે આગમના ગ્રંથેની અવલોકના થાય એટલે વાત પતી જાય, એના અભ્યાસથી માત્ર કેવા છે તે સમજાય અને વસ્તુવિચારણા થઇ જાય; પણ એ વધ્ય અવલેાકનાને ‘ પથડાના નિદ્ગાળવામાં ’ સ્થાન નથી. ફળ વગરની અવાકના નિરથ ક છે, ત્યાગભાવ વગરનું જ્ઞાન નિષ્ફળ છે, લીવ્યા વગરની કથાવાર્તા કે ચર્ચા નકામી છે. ‘ પથડાને નિહાળવા’ એટલે માને જોઈ જાણી-વિચારી તેને અનુસરવા. અને એ રીતે જોતાં પ્રભુ વીતરાગદેવે જેને જીત્યા તેનાથી પાતે જિતાઈ ગયા એ વાતની એને પ્રતીતિ થાય છે. એટલા માટે જ્ઞાનવિમળસૂરિ ચરણના અં ચર્ચા બતાવી ચારિત્રની દુર્લભતા લાગે એટલે ચરણના ધરણહાર ધરતી પર પ્રગટતા નથી અથવા ચરણસ્થાનક એટલે સંયમસ્થાનકની આગમષ્ટિએ દુર્લોભતા લાગે છે એવા અથ સૂચવે છે, પણ ખાસ વિચારવા યાગ્ય છે. ત્યાં ‘ ધરણુ ’ એટલે ધરણી-પૃથ્વી એવે અ કર્યાં છે એટલે ચરણ-ચારિત્ર-સંયમને ધરણી પર ઠામ નથી એવા ભાત્ર બતાવ્યા છે તે વીતરાગમાગ ની દુલભતા સૂચવે છે. આ સૂચિત અં વિચારતાં ચારિત્રની મુશ્કેલી સૂચવાય છે, પશુ અશકયતા બતાવાતી નથી, એ ધ્યાન પર રાખવા યોગ્ય છે. બાકી માગ નિહાળવાની બાયત,
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |