Page Text
________________
શ્રી આનંદઘન ચોવીશી પણ તેના ઉપર જ મક્કમપણે આધાર રાખનારા અને એમાં કારણ, ઉપયુક્તતા અને અસરકારક્તાને અંગે દેશ-કાળનાં સૂને વિસારી મૂકનાએ કેવી અંધપરંપરા ચલાવી છે તે તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું છે. આ સંબંધી ખૂબ વિચારણા કરવાની અને તુલનાત્મક દષ્ટિ વિકસાવવાની જરૂર છે. આ દષ્ટિ સમજાય નહિ તે આનંદઘનજીને નિશ્ચયવાદી સમજવાની ભૂલ અનેકે કરી છે તે ખલનામાં તુરત પડી જવાય તેમ છે. એ વાત તથ્ય નથી. નિશ્ચય-વ્યવહારને સમન્વય કરવાની સ્યાદ્વાદમાર્ગમાં ખાસ આવશ્યકતા છે અને તે ચાવી મેગી આનંદઘનને બરાબર પ્રાપ્ત થઈ હતી તે વાત અત્ર વિચારકને જરૂર પ્રાપ્ત થાય છે અને તે સમજવા જેવી છે. જેને એમ કરતાં આવડવું નથી, તેમણે આનંદઘનજીને ઘણીવાર સમજ્યા વગર અન્યાય કર્યો છે તે વાત પર યથાસ્થાને વિચારણા થશે. અહીં તે પથદર્શનને અંગે માર્ગઅવેલેકનામાં પુરુષ-પરંપરાનું શું સ્થાન છે તેને નિર્દેશ કર્યો છે.
આવી રીતે, માત્ર સ્થળ નજરે જોતાં, આ સંસાર ભૂલે પડી ગયેલે જણા અને માત્ર પરંપરાને નિહાળવામાં અંધપરંપરા ચાલતી દેખાણું એટલે જિજ્ઞાસુ ચેતનરાજે મૂળ આગમગ્રંથે દ્વારા માર્ગ નિહાળવાને માર્ગ શોધ્યું. શ્રી વીર પરમાત્માને સંપૂર્ણ જ્ઞાન (કૈવલ્ય) પ્રાપ્ત થયા પછી તેઓ ગણધરની સ્થાપના કરે છે. ગણધરે તેમના મુખ્ય શિષ્ય થાય છે અને ભગવાન તેમને ત્રિપદ્ધ આપે છે તેના પર વિચાર કરીને તેઓ જે દ્વાદશાંગીની રચના કરે તેને
આગમ” થે કહેવામાં આવે છે. આ આગમગ્રંથે મૂળ સૂત્રે છે, અને તે જૈન ધર્મનાં “બાઈબલ છે. એમાં ચાર પ્રકારના અનુગે ભરેલા હોય છે અને એમાં મૂળમાર્ગને વિસ્તારથી પણ મુદ્દામ આદર્શ રજૂ થયેલ હોય છે. ભગવાનને મૂળ માર્ગ શો છે તેના સંબંધમાં વિચારણા ચાલે ત્યારે આગમગ્રંથને આધાર છેવટને ગણાય છે. એ જૈન સિદ્ધાંત(આગમ)ના ગ્રંથમાં તત્વજ્ઞાન, ચારિત્રક્રિયા, ગણિત, વર્તનવિકાસના પ્રકાર, સમ્યક્ત્વનું સ્વરૂપ, ગુણસ્થાનક્રમારેહ, ત્રણ કરણ, ભેદભેદ, જીવન પ્રકાર, સપ્તમંગી, સાત નય, નિગોદ, નવ તત્વ વગેરે અનેકાનેક વાતે, સવાલ-જવાબ, કથાઓ અને વિધિએ બતાવેલ હોય છે. જૈન ધર્મના મૂળ સિદ્ધાંત, સાધનધર્મોની વિગતે અને વર્તનના નિયમેના આકર જેવા આ આગમ આપણો આધાર છે અને માર્ગ નિહાળવા માટે એની ઉપર નજર જાય તે તદ્દન સ્વાભાવિક છે.
આગમમાં તત્વજ્ઞાન અને ચણકરાણુની વિગતે ભેળસેળ કરી આપવામાં આવેલ હોય છે એટલે એમાં સંયમ, ત્યાગ અને અહિંસાની બાબતને વ! નાખવામાં આવેલી હોય છે. ચેતનને ઓળખવા માટે ચેતનને વિકાસ કઈ રીતે થાય છે, એને વિકાસ કરવામાં કેવી કેવી મુશ્કેલીઓ નડે છે, એને આગળ વધતાં કેવી કેવી લાલ આવે છે અને એ સંસારમાં કયાં અને કેવી રીતે અટવાઈ જાય છે, એની વિગતે પણ આગમાં બતાવવામાં આવેલ હોય છે. એની સાથે આગમમાં ત્યાગમાર્ગને બહુ વિસ્તારથી બતાવવામાં આવેલ હોય છે. એના સાધુધર્મની વિગતેમાં ઊતરતાં કે એના પિંડના ૪૨ દેશે વિચારતાં, એના અહિંસાના સ્વરૂપને
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |