Page Text
________________
૪૨૮]
શ્રી આનંદઘન–વીશ, રાગીશું રાગી સહ રે, વૈરાગી શે રાગમન રાગ વિના કિમ દાખવો રે, મુગતિ સુંદરી માગ. મન૧૧
અર્થ–આ દુનિયામાં જે રાગ-પ્રેમ કરનાર છે તેના સંબંધમાં સર્વ પ્રેમ ધરાવે છે અને જે વેરાગી રામ જેવા નીરાગી હોય તેની સાથે પ્રેમ કેમ થઈ શકે? તે કરવાને અર્થ શે? પણ વગર પ્રેમે આપ પોતે જ મુક્તિસુંદરીને માર્ગ બતાવી કેમ તેના તરફને રાગ ધરતા જણાએ છે? (૧૧) - ટબો–રાગી સાથે સહ રાગ દાખવે, પણ વિરાગીને શે રાગ અને રાગ તે વારે વૈરાગ શો? અને રાગ વિના મુગતિસ્ત્રી સાથે રાગને માર્ગ કેમ દાખવે છે? (૧૧)
વિવેચન–રાજીમતી એ જ પદ્ધતિએ વિનતિના રૂપમાં રથ પાછો ફેરવવાની માગણી કરે છે. તે નીચે પ્રમાણે બોલે છે –
આ દુનિયાને એવો નિયમ છે કે સૌ પ્રાણ રાગી પુરુષ ઉપર રાગ કરે છે, પણ જે વેરાગી હોય, જે રાગ વગરના હોય, તેના ઉપર રાગ શું કરે? કારણ કે વિરાગી ઉપર કદાચ રાગ કરવામાં આવે તે તેને જવાબ રાગમાં આપવાને જ નથી. પણ એ વાતમાં મારી ભૂલ થાય છે. આપનામાં રાગ ન હોય એમ હું માનતી નથી; જે એમ હોય તે આપ સર્વને મુક્તિસંદરીને માર્ગ કેમ બતાવે છે ? એથી જણાય છે કે આપને મુક્તિમુંદરી ઉપર તે રાગ છે અને તેથી આપ વૈરાગી ન કહેવાઓ. દુનિયામાં એ નિયમ છે કે જે રાગ દેખાડશે તેના તરફ બર પણ પોતાની રાગદશા બતાવશે. આ તે ઉઘાડો નિયમ છે કે રાગ બતાવે તેના તરફ રાગ કર. પણ આપ તે વૈરાગી થયા એટલે આપ રાગને જવાબ રાગથી ન જ આપો. એટલે આપની સાથે મારે શા માટે રાગ કરે ? પણ એ પણ મારી વાત છેટી છે જે આપ રાગ વગરના હો તે મુક્તિ નામની સુંદરીને માર્ગ આપ સર્વને બતાવે છે તેથી આપને સંદરી ઉપર રાગ તે છે જ, તેથી આપ રાગ વગરના છો એમ કહેવું પણ યોગ્ય નથી. મુક્તિ મોક્ષ. જેમાં સર્વ કર્મથી મુક્ત થયેલા છેવો રહે છે, તે શબ્દ સ્ત્રી જાતિને છે. તેને સ્ત્રી ગણીને આ બધી વાત કરી છે. પણ સ્ત્રી પ્રેમ એ તે એક પ્રકારનું મોહનીય કર્મ છે. તેને સ્ત્રીનું ઉપનામ આપીને રાજમતીએ આ સર્વ ટાળે કર્યો છે આપ મુક્તિસુંદરીને માર્ગ સર્વને બતાવવાના છે. તે હું શું ? માટે મારી વિજ્ઞપ્તિ સાંભળી અને ફેરવેલા રથને મારા પિયરના ઘર તરફ પાછે ફેરવે.
પાઠાંતર–શે” સ્થાને ભીમશી માણેક “ો' છાપે છે. “સુંદરી' સ્થાને પ્રતમાં “સુંદરિ” લખે છે. (૧૧) | શબ્દાર્થ–રાગી = રાગ-પ્રેમ-હેત કરનાર. રાગીશું = રાગ કરનાર-પ્રેમીના સંબંધમાં રાગી = પ્રેમ
ફતાર સહ = સવ, બધા, દરેક વ્યક્તિ, વૈરાગી = વેરાગી, રાગ–પ્રેમ વગરના. શ = શા અને ? કેવો ? રાગ = પ્રેમ, આકર્ષણ, ખેંચાણ. વિના = વગર, સિવાય. કિમ = કેમ, શા માટે. દાખવો = જણાવો, બતાવો. મુગતિસુંદરી =મુકિતસુંદરી, મોક્ષરૂપ સ્ત્રી, સુંદર સ્ત્રી. માગ = માર્ગ, રહે. (૧૧) .
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |